سنجش دانش کاربردشناسی فارسی آموزان غیرایرانی: بررسی نقش دوره های آموزش زبان فارسی، زبان مادری و سطح زبانی زبان آموزان

باوجود توجه و تمایل روزافزون به پژوهش درحوزه ی کاربردشناسی بین زبانی، پژوهش در زمینه ی ارزشیابی این حوزه ی بسیار مهم در زبان دوم، هنوز کندتر از ارزشیابی جنبه های دیگر رشد و پیشرفت توانش زبانی فراگیران زبان دوم پیش می رود (روور، 2006). از این‏رو، پژوهش حاضر، علاوه بر سنجش سطح دانش کاربردشناسی غیرفارسی زبانانی می پردازد که فارسی را به عنوان زبان دوم در ایران می آموزند و تاثیر سطح زبانی، زبان مادری و دوره های آموزش زبان فارسی را بر سطح دانش کاربردشناسی این افراد بررسی می کند. بدین منظور، سه آزمون از نوع خودارزیابی، تکمیل گفتمان نوشتاری و تکمیل گفتمان چندگزینه ای از مجموعه آزمون هادسون و همکاران (1992، 1995) انتخاب شد و طی چند مرحله برای استفاده در زبان فارسی آماده گردید. شرکت کنندگان در آزمون ها، 65 فارسی آموز غیرایرانی بودند که بر اساس سهولت دسترسی، از سه سطح زبانی مقدماتی، میانی و پیشرفته انتخاب شده و بر اساس زبان مادری در چهار خانواده ی زبانی هند و ایرانی، اروپایی، آفریقا-آسیایی و آلتایی و چینی- تبتی قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده با استفاده از شاخص های توصیفی، ضریب آلفای کرونباخ، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک سویه و آزمون تی مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که شرکت در دوره های آموزش زبان فارسی در ایران در افزایش سطح دانش کاربردشناسی زبان‏آموزان تاثیرگذار بوده است و نیز نشان داد که با افزایش سطح زبانی، سطح دانش کاربردشناسی زبان آموزان می‏تواند افزایش یابد. میانگین ها در هر سه آزمون برگزار شده نشان دهنده ی تفاوت بین چهار خانواده ی زبانی مورد نظر در این پژوهش بود، اما این تفاوت در تمام موارد، از نظر آماری تایید نشد.