مدلسازی ساختار مخارج عمومی و بهره وری نیروی انسانی در ایران

مخارج عمومی در هر دولتی نیاز ضروری برای انجام وظایف دولت در حوزه های آموزش، بهداشت و امنیت و دفاع است. چگونگی هزینه کردن این مخارج می تواند بر بهره وری نیروی انسانی بطور مستقیم و غیرمستقیم اثرگذار باشد. این مقاله در پی آن است نسبت این مخارج با هم و اثر آنها با بهره وری نیروی انسانی را مورد بررسی قرار داهد. این مطالعه در بازه زمانی 1369 تا 1394 صورت گرفته و برای بررسی اثر مخارج عمومی از روش علیت گرنجر و روش حداقل مربعات معمولی استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون علیت نشان داد که بین مخارج آموزشی و مخارج بهداشتی با بهره وری نیروی انسانی علیت یکطرفه برقرار است و رابطه علی بین مخارج نظامی و بهره وری نیروی انسانی وجود ندارد. از طرف دیگر نتایج حاصل از برآورد مدل نیز حاکی از عدم اثرگذاری مخارج بهداشتی و نظامی بر بهره وری نیروی انسانی است که این موضوع نشان می دهد مخارج بهداشتی توسط دولت به درستی صرف نشده و مخارج نظامی نقش تکمیلی یا رقیب برای دو جزء مخارج دیگر یعنی مخارج آموزشی و بهداشتی ایفا نمی کند. اثر مخارج آموزش اثر مثبت و معناداری بود که نشان می دهد مخارج آموزشی شاید بشکل بهینه صرف نشود ولی توانسته بر بهره وری نیروی انسانی اثر مثبتی ایفا کند.