بهینه سازی اثرات ضدقارچی و حشره کشی اسانس آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) با استفاده از روش سطح پاسخ (RSM)

در تحقیق حاضر، بهینه سازی و مدل سازی فعالیت بازدارندگی رشد میسلیومی و سمیت تدخینی اسانس آویشن باغی با استفاده از روش سطح پاسخ، به ترتیب روی دو قارچ مهم بیماری زای Fusarium graminearum و Botrytis cinerea و سوسک زیان آور غلات (Rhyzopertha dominica F.) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین اجزای شیمیایی اسانس مذکور با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی-طیف سنج جرمی بررسی شد و کارواکرول (99/27 درصد) ، تیمول (76/12 درصد) ، ژرانیول (91/8 درصد) و ژرانیل استات (60/7 درصد) به عنوان ترکیبات عمده آن شناسایی شدند. غلظت های مورد استفاده اسانس و افزایش زمان در معرض قرارگیری به صورت معنی داری باعث کاهش رشد میسلیومی قارچ ها و افزایش مرگ و میر حشره آفت شد. شرایط بهینه جهت حصول بیشینه بازدارندگی از رشد میسلیومی در قارچ F. graminearum (67/88 درصد) ، زمان 59/88 ساعت و غلظت 67/486 پی پی ام به دست آمد. همچنین زمان 01/74 ساعت و غلظت 96/552 پی پی ام، سبب ایجاد بیشترین بازدارندگی رشدی در قارچ B. cinerea (43/94 درصد) می شود. غلظت 10/43 میکرولیتر بر لیتر و مدت زمان 60 ساعت به عنوان شرایط بهینه برای دستیابی به مرگ و میر 23/72 درصدی سوسک زیان آور غلات برآورد شد. نتایج نشان دادند که اسانس آویشن باغی پتانسیل لازم را برای مدیریت قارچ های بیماری زای F. graminearum و B. cinerea و سوسک زیان آور غلات دارا می باشد.