اقامه ی دعوا علیه بنگاه های چندملیتی: مسئولیت اجتماعی شرکت ها، چالش ها

در دو دهه ی اخیر موجی از دعاوی خصوصی در مورد رفتار و فعالیت های بنگاه های چندملیتی مطرح گردیده است. بسیاری از این دعاوی در کشورهای مادر، مخصوصا ایالات متحده، انگلستان، استرالیا، و در بعضی موارد هم در محل فعالیت شعبه های فرعی در کشورهای میزبان مطرح شده است. در این مقاله سعی شده با تکیه بر ویژگی های عملی و پژوهشی موضوع، تعدادی از بهترین دعاوی مطرح شده در سطح ملی، مورد ارزیابی و واکاوی قرار گرفته، چالش های مهم پیش روی اقامه ی دعوا علیه این بنگاه ها شناسایی و سپس راه کارهایی برای آن پیشنهاد گردد.
ازجمله ی این چالش ها نظریه ی حجاب شرکت ها و خرق حجاب شرکت و اختلاف دیدگاه در مورد مبنای مسئولیت مدنی که نظریه هایی مثل کنترل و قصور، ترک فعل ثالث، مسئولیت مبتنی بر مراقبت را مطرح می نمایند، می باشد. چالش دیگری که مورد بحث قرار گرفته، نظریه ی دادگاه نامناسب است. با تحلیل تعدادی آرای ملی و رویه ی قضایی، راه کارهایی برای این چالش ها ارائه نموده ایم. ازجمله ی این راه کارها این است که کشورهای در حال توسعه، معیارهای خود را در زمینه های حقوق کار و محیط زیست و حقوق بشر در ارتباط با بنگاه ها ارتقا داده و سیاستی واحد اتخاذ نمایند. راه کار دیگر توسعه ی مکانیسم های نظارتی جدی تر بر فعالیت های بنگاه های چندملیتی و دولت های مبداء آن هاست که می تواند از طریق WTO و سازمان های تخصصی UN و سایر روش ها توسعه پیدا کند. همین طور در مورد مکانیسم های اجرایی در سطح ملی نیز تدوین قوانین ضد ارتشاء، قوانین شفاف سازی اجباری و اصلاح حقوق سنتی شرکت ها و رفع موانع قانونی صلاحیتی برای دادگاه های کشورهای در حال توسعه می تواند راه کارهای مناسبی باشد.