بررسی تاثیر غلظت های متفاوت KH2PO4 بر میزان بیان ژن های UGT85C2 و KO و برخی خصوصیات بیوشیمیایی گیاه Stevia rebaudiana bertoni

استویا با نام علمی Stevia rebaudiana bertoni یک شیرین کننده طبیعی است که از قند شیرین تر بوده، با این حال میزان کالری آن صفر می باشد و می تواند برای بیماران دیابتی استفاده شود. شیرینی این گیاه به دلیل گلیکوزیدهای انباشته شده در برگ آن است. ریبادیوساید A تا F و استویوساید ترکیب های اصلی استویا هستند. ژن های KO وUGT85C2 دو ژن مهم در مسیر بیوسنتز استویول و استویول مونوساید هستند که پیش ساز سنتز سایر گلیکوزیدهای استویا می باشند. به دلیل جوانه زنی ضعیف بذر استویا، کشت بافت سریع ترین روش برای تکثیر این گیاه است. بنابراین، بهینه سازی ترکیب محیط کشت غذایی، برای افزایش تولید مواد موثرره داروئی در گیاه استویا ضروری است. در این مطالعه، تاثیر محیط MS حاوی غلظت های مختلف نمک KH2PO4 (0، 25/4، 5/8، 17 و 34 میکرومولار) بر روی بیان ژن هایKO وUGT85C2 به روش RT-PCR نیمه کمی و نیز ظرفیت آنتی-اکسیدانی و میزان قندهای محلول گیاه استویا بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان دهنده اختلاف معنی دار بین تیمارها در سطح 01/0 بود. مقایسه میانگین تیمارها با روش LSD در سطح 05/0 نشان داد که ژن های UGT85C2 و KO به ترتیب در غلظت های 25/4 و 17 میکرو-مولار KH2PO4 بیشترین افزایش بیان را داشتند. همچنین گیاه استویا در غلظت 34 میکرومولار KH2PO4 بالاترین میزان قند محلول و بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی را دارا بود. به طورکلی با توجه به نتایج این آزمایش به نظر می رسد که KH2PO4 می تواند باعث افزایش تولید کل قندهای استویا بشود اما تاثیر آن بر روی گلیکوزیدهای مختلف، یکسان نیست و احتمالا نسبت گلیکوزیدهای مختلف در این گیاه را تغییر می دهد.