اعتبار ادله گردآوری شده توسط ضابطان دادگستری در نظام کیفری ایران

استفاده روزافزون مجرمان از وسایل و امکانات پیشرفته، پیچیده تر شدن جرایم و ظهور جرایم جدید موجب شده است تا روش های سنتی کشف جرم، کارآمدی خود را از دست داده و ضابطان دادگستری برای جبران ضعف روش های معمول در کشف جرایم، به کنش گری فعال تبدیل شده و به روش های غیرمعمول از جمله دام گستری، تحریک و یا نفوذ در گروه های مجرمانه توسل جویند. این اقدام، اگرچه در زمینه کشف بیش تر جرایم و کاهش ارقام سیاه بزهکاری موثر است، اما مشروعیت استفاده از آن ها محل تردید است. چنین تردیدی سبب ایجاد شبهه در اعتبار ادله بدست آمده از طرق مزبور شده است. هدف این پژوهش بررسی اعتبار ادله بدست آمده از روش های غیرمعمول در نظام دادرسی کیفری ایران است. روش دستیابی به این هدف، توصیفی-تحلیلی است و جمع آوری داده ها و اطلاعات نیز اسناد و مدارک علمی است. یافته اجمالی تحقیق بیانگر این موضوع است که در حقوق ایران هر چند نظام اقناع وجدان دادرس حاکم بوده و علم قاضی از جایگاه خاصی برخوردار است، اما قانون گذار به جهت رعایت اصول دادرسی منصفانه به طور ضمنی قاعده رد ادله را وارد حقوق کیفری ایران کرده است. البته قانون گذار در برخی موارد استفاده از تحقیقات فعالانه را تجویز نموده و اعتبار آن را در برخی جرایم خاص پذیرفته است. چنین موضعی صرفا در خصوص برخی جرایم خاص نظیر جرایم مربوط به مواد مخدر اتخاذ شده و تعمیم آن به سایر موارد دشوار است. از این رو باید گفت در نظام کیفری ایران قاعده رد ادله، مطابق با قانون و رویه قضایی است و اقدامات ضابطان چنانچه منتج به نقض قانون شود، فاقد اعتبار دانسته می شود.