شخصیت و آرای کلامی علی بن اسماعیل میثمی

علی بن اسماعیل بن شعیب بن میثم تمار از اصحاب امام رضا (ع) و از شخصیت های علمی بسیار برجسته قرن دوم و سوم است. نجاشی وی را از شخصیت های کلامی شیعه خوانده و ابن ندیم او را نخستین شخصیتی معرفی کرده که بر اساس مذهب امامیه «تکلم» کرده است. احوال شخصیه علی بن اسماعیل میثمی، تفسیر این سخن ابن ندیم و وجه جمع آن با این حقیقت که شخصیت هایی همچون هشام بن حکم از نظر زمانی بر ابن میثم متقدم اند، بخشی از محتوای این مقاله را تشکیل می دهد. در بخش دیگر، دیدگاه های اعتقادی ابن میثم در باب حقیقت ایمان، توحید (اثبات صانع، اتهام تشبیه و تجسیم، اراده خداوند)، نبوت (منبع علم پیامبران، معجزات پیامبر اسلام (ص)) امامت (ضرورت وجود امام، گستره و منابع علم امام، ولایت تکوینی امام و مباحث امامت خاصه) بر اساس روایات برجای مانده از او و گزارش های منابع تاریخی، رجالی و فرقه شناختی مطرح شده است.