مهجوریت دلالت التزام در تعاریف

یکی از مباحث مهم منطقی که منطق دانان بر سر آن کشمکش دارند، مسئله مهجوریت و بی اعتباری دلالت التزامی در تعاریف است. ابن سینا در آثار گوناگون منطقی خود، مانند اشارات و تنبی هات، شفاء و منطق المشرقیین، این بحث را مطرح کرده است. شارحان ابن سینا و منطق دانان پس از وی، هرکدام تفسیری از این دیدگاه ارائه داده اند. فخررازی و سهروردی به عنوان دو ناقد مهم منطق مشایی و سینوی برآنند که دلالت التزام به طور مطلق در علوم مهجور و بی ارزش است. سهروردی دلیل آن را عقلی بودن دلالت التزام و فخررازی دلیل آن را اختلاف مردم نسبت به فهم مدلول التزامی دانسته اند؛ اما خواجه نصیر طوسی بر آن است که کلام ابن سینا تنها دلالت بر مهجور بودن دلالت التزام در حدود تام می کند، نه دیگر اقسام تعاریف.
در مقاله پیش رو، به روش عقلی و تحلیلی توصیفی و به هدف روشن ساختن سخن درست در این بحث و تفسیر درست عبارات ابن سینا در آثار سه گانه، مسئله مهجوریت دلالت التزام مورد بررسی قرار گرفته است.