طراحی فراگیر در پاسخ به انتظارات محیطی زنان سالمند

عدالت اجتماعی و اصل برابری فرصت ها مفاهیمی اند که امروزه برای بهره مندی همه افراد جامعه از حداقل حقوق شهروندی در دنیا مطرح هستند. در این زمینه طراحی فراگیر با برآورده کردن نیازهای فیزیکی و روانی همه اعضای جامعه، فارغ از جنسیت و میزان توانایی فیزیکی و حسی آنها، می تواند به ارتقای کیفیت زندگی افراد منجر شود. در حال حاضر، زنان سالمند در محیط کالبدی با مشکلات اجتماعی، روانی و امنیتی بیشتری نسبت به سایر زنان و سایر سالمندان مواجه هستند. در صورت محقق شدن فرصت های برابر در جامعه و فراهم شدن محیطی جذاب، امن، پاکیزه و قابل دسترس برای این زنان، علاوه بر تامین انسجام اجتماعی و گسترش روابط اجتماعی صمیمانه، زمینه افزایش امید به زندگی در آنها ایجاد می شود و با امکان پذیر کردن تردد ایمن و مستقل، تمایل به خروج از منزل و استفاده از تسهیلات محلی در آنها به وجود خواهد آمد. در این نوشتار، با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی و مطالعات اسنادی، ابتدا نیازها و شرایط فیزیکی، روانی، اجتماعی و انتظارات محیطی زنان سالمند بررسی می شود و با بررسی مفاهیم کالبدی طراحی فراگیر در واحد همسایگی شامل قابل دسترس بودن، ایمن بودن، پیاده مداری، و خوانایی و توصیف کامل آنها به ارائه پیشنهادها و راهبردها در چارچوب رویکرد طراحی فراگیر پرداخته خواهد شد. مروری بر اسناد و پژوهش ها حاکی از آن است که طراحی محیط شهری مبتنی بر اصول طراحی فراگیر می تواند شرایط زیستی همه شهروندان به ویژه زنان سالمند را بهبود ببخشد و حضور ایمن و مستقلی برای آنان در محیط شهری فراهم کند.