ارائه مدل عملیاتی اعتبارسنجی مشتریان حقیقی پست بانک ایران به روش F-TOPSIS

این مقاله با هدف ارائه مدل عملیاتی برای رتبه بندی اعتباری و طبقه بندی مشتریان حقیقی اعتباری پست بانک استان زنجان با بهره گیری از روش های تصمیم گیری چند معیاره با رویکرد ترکیبی FAHP-TOPSIS انجام شده است بطوری که ابهامات و عدم قطعیت را درخصوص طبقات مشتریان و نیز متغیرهای تاثیر گذار در رفتار آنها را پوشش دهد. به این منظور بررسی های لازم بر اطلاعات و داده های کمی و کیفی با استفاده از یک نمونه 530 تایی به روش تصادفی ساده از مشتریان حقیقی اعتباری که در بازه زمانی بین 1390 تا 1392 تسهیلات اعتباری دریافت نموده اند انجام گردید. در این پژوهش ابتدا 17 معیار شامل معیارهای مالی و غیر مالی از طریق مطالعات کتابخانه ای و در نهایت کسب دیدگاه های خبرگان بانکی و دانشگاهی 7 معیار تاثیر گذار بر ریسک اعتباری بعنوان معیار اصلی شناسایی شدند. سپس با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی وزن نسبی و اهمیت معیارهای اصلی ارزیابی گردید و بعد نسبت به رتبه بندی و طبقه بندی نهایی ریسک اعتباری مشتریان حقیقی که در قالب 5 طیف (خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم) با استفاده از اوزان و ارزش های مقداری معیارهای انتخابی بوسیله تکنیک الویت بندی با تشابه به راه حل ایده آل اقدام گردید نتایج حاصل از تکنیک FAHP نشان داد که معیار درآمد مهمترین معیار اصلی و بعد از آن معیارهای مدت زمان ارتباط و تعامل مشتری با بانک، ارزش وثیقه، نوع وثیقه، میانگین شش ماهه موجودی حساب مشتری، سابقه فعالیت و کارمشتری و تحصیلات به ترتیب اهمیت، درجه بندی و طبقه بندی مشتریان حقیقی نقش بارزی دارند. و همچنین با مقایسه نتایج حاصل از مدل ترکیبی FAHP-TOPSIS با عملکرد واقعی وضعیت اعتباری مشتریان اعتباری حاکی از این مطلب است که این مدل جهت پیش بینی از اعتبار بالایی برخوردار است.