منظومه دانش های حدیثی شیعه با نگاه به فلسفه علم و تاکید بر دانش های فعال

تدوین درختواره مجموعه دانش هایی چون «علوم حدیث» و ترسیم منظومه دانشی آن، به‎منظور شناسایی تمامی دانش های موجود و تعیین جایگاه و نوع تعامل هر دانش و نیز دستیابی به فلسفه شکل گیری دانش ها، از مبادی هر دانش و آغازین ترین مباحث آن است. بحث از منظومه دانش های حدیثی، از مباحث حدیثی نو در شیعه می باشد و اندیشمندان شیعی در سال‎های اخیر، چند نظام هندسی برای این نوع دانش ها ارائه کرده اند. آنچه که این نوشتار در پی پرداختن به آن است، ترسیم منظومه ای گویا و دقیق از دانش های حدیثی شیعه، با نگاه به فلسفه علم و تاکید بر دانش های فعال می باشد. پس از تبیین مفهوم دانش و تعیین زاویه بررسی، با بهره گیری از روایات و پیروی از تحلیل زبان شناسانه، به ذکر دانش های هفت گانه حدیثی در یک نظام درختواره ای می پردازد. بر اساس منظومه ترسیم شده، در محور «صدور و تدوین» دانش های: تاریخ صدور حدیث، حوزه های حدیثی و منبع پژوهی حدیث؛ در محور «اعتبارسنجی» دانش های: رجال الحدیث، نقد الحدیث و درایه الحدیث؛ و در محور «فهم حدیث» ، دانش فقه الحدیث، نقش آفرینی می کند. ذکر عناوین دانش نما نیز از وظایف دیگر این نوشتار است که توانسته بیش از 30 عنوان دیگر را جمع آوری نماید.