رزم گودرز و پیران (جستاری درباره یک منبع ناشناخته شاهنامه فردوسی)
نویسنده:
چکیده:
در دوره ساسانیان کتاب های زیادی درباره تاریخ، حماسه، قصه، داستان های عاشقانه و افسانه های باستانی ایرانی وجود داشته است. پس از نابودی ساسانیان، بسیاری از این کتاب ها در گذشت روزگاران ناپدید گشتند و پاره ای نیز در سده های نخستین اسلامی از پهلوی به عربی ترجمه شدند. کتاب ناشناخته «رزم گودرز و پیران» یکی از آنهاست. در پژوهش هایی که درباره ادبیات پهلوی و سنت شاهنامه سرایی در ایران انجام شده اند هیچگونه اشاره ای به کتاب پهلوی «رزم گودرز و پیران» و ترجمه عربی آن به نام «حرب جوذرز و پیران» به چشم نمی آید. با این همه، اشاره روشن ابوعبدالله احمد بن محمد بن اسحاق به ابراهیم ابن فقیه همدانی، جغرافیادان ایرانی سده دوم و سوم هجری، به کتاب «حرب جوذرز و پیران» و آوردن گفتاری از نامه مفصل پیران به گودرز از این کتاب، آشکارا گواه است که کتابی پهلوی به نام «رزم گودرز و پیران» وجود داشته است و این داستان حماسی، همانند بسیاری دیگر از کتاب های پهلوی در سده دوم/ سوم هجری به زبان عربی نیز ترجمه شده است. از سوی دیگر، گفتاری که ابن فقیه همدانی از نامه پیران به گودرز از کتاب «حرب جوذرز و پیران» آورده است، چنان با همین گفتار از نامه پیران به گودرز در شاهنامه فردوسی همانندی دارد که باید انگاشت گردآورندگان «شاهنامه ابومنصوری» کتاب پهلوی «رزم گودرز و پیران» را می شناخته اند و منبع آن ها در نوشتن داستان نبرد «دوازده رخ» یا «رزم گودرز و پیران»، کتاب پهلوی «رزم گودرز و پیران» بوده است. همچنین نام نبرد «دوازده رخ» در چند دست نوشته شاهنامه فردوسی، «رزم گودرز و پیران» آمده است و این نبرد بزرگی بود در کین خواهی خون سیاوش از تورانیان و احتمالا نام اولیه این نبرد کین خواهانه در شاهنامه، «رزم گودرز و پیران» بوده است و سپس به دلیل نبرد یازده یا دوازده هماورد ایرانی و تورانی با همدیگر در پایان این جنگ، نام «یازده رخ» و یا «دوازده رخ» گرفته است.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
صفحات:
135 تا 159
لینک کوتاه:
magiran.com/p1942225
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!