تاثیر کاربرد سطوح ورمیکمپوست و نیتروژن بر برخی صفات آگرومورفولوژیکی، رنگدانه های فتوسنتزی و محتوای اسانس گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.)

زوفا گیاهی است چند ساله متعلق به خانواده نعناعیان که دارای گل های آبی رنگ بوده و ارتفاع آن تا 60 سانتی متر هم می رسد. اسانس زوفا در صنایع آرایشی، بهداشتی و غذایی کاربرد های فراوانی دارد. عصاره آبی استخراج شده از اندام هوایی این گیاه دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و آنتی میکروبی بوده و همچنین فعالیت ضد ویروسی بالایی در برابر بیماری ایدز دارد. مصرف مقادیر زیاد نهاده های شیمیایی در سیستم های کشاورزی فشرده باعث افزایش عملکرد در گیاهان می شود ولی از پیامدهای نامطلوب آن آلودگی منابع آب های زیز زمینی، کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و تخریب اکوسیستمها می باشد. کاربرد کود های آلی نظیر ورمی کمپوست علاوه بر کاهش مصرف کود های شیمیایی با تامین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه شرایط فیزیکی و میکروبی خاک را بهبود می دهد. با توجه به اهمیت گیاه دارویی زوفا در صنایع مختلف در این تحقیق تاثیر کاربرد ورمی کمپوست و کود نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی این گیاه دارویی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور مطالعه تاثیر ورمی کمپوست بر صفات کمی و کیفی گیاه زوفا آزمایشی مزرعه ای در سال 1394 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرند در سه تکرار انجام گردید. تیمار ها شامل (0، 5، 10، 15 تن در هکتار ورمی کمپوست و 75 کیلو گرم در هکتار نیتروژن) بودند. در این مطالعه ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه های جانبی،عملکرد ماده خشک، درصد اسانس، عملکرد اسانس، میزان کلروفیل ( a، b، و کل)، فلاونوئید و آنتوسیانین کل مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد محتوی اسانس از 48/0 تا 62/0 درصد در سرشاخه های گلدار گیاه زوفا متغیر بود. بیشترین ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد شاخه های جانبی و گل دهنده و وزن خشک کل بواسطه کاربرد ورمی کمپوست در مرحله گل دهی کامل در بالاترین سطح بدست آمد. بیشترین مقدار مصرف ورمی کمپوست (15 تن در هکتار) تاثیر معنی داری بر میزان کلروفیل، ، فلاونوئید و آنتوسیانین کل داشت. ورمی کمپوست بر اغلب صفات مورد مطالعه تاثیر مثبتی داشت و تجمع اسانس را در گیاه به طور معنی داری افزایش در سطح احتمال یک درصد داد. با افزایش مقادیر ورمی کمپوست میزان اسانس افزایش یافت و کاربرد 15 تن در هکتار ورمی کمپوست بیشترین عملکرد اسانس (46/2 گرم در متر مربع) را تولید کرد کرد. کاربرد ورمی کمپوست با کاهش اثرات مضر نهاده های شیمایی صفات مورد اندازه گیری را بهبود داد. در کل کاربرد 15 تن در هکتار ورمی کمپوست در مقایسه با سایر سطوح تیماری تاثیر مطلوبی بر محتوای اسانس، رنگدانه های فتوسنتزی و صفات آگرومورفولوژیکی گیاه زوفا داشت.