ارزیابی وضعیت بیابان زایی حوضه آبخیز جازموریان با استفاده از مدل های ESAs و IMDPA

اکوسیستم شکننده مناطق بیابانی نیازمند تدوین برنامه های مدیریتی مناسب به منظور حفاظت پایدار از منابع آن است. اولین گام برای توسعه پایدار اکوسیستم های بیابانی ارزیابی خطر و سپس تدوین برنامه مدیریت مناطق بیابانی است. ازاین رو در این تحقیق به منظور ارزیابی وضعیت بیابان زایی حوضه جازموریان، از دو مدل ESAs و IMDPA استفاده شد. بنابراین مدل IMDPA با استفاده از 5 معیار و مدل ESAs نیز به کمک 3 معیار خاک، پوشش گیاهی و اقلیم مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت، نقشه وضعیت بیابان زایی برای منطقه مورد مطالعه با استفاده از دو مدل به دست آمد. نتایج مدل IMDPA نشان داد که حوضه جازموریان از سه کلاس I، II و III بیابان زایی تشکیل شده که کلاس بیابان زایی با شدت کم با 22/52درصد از سطح منطقه، بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده است. همچنین 46/19درصد از منطقه نیز در کلاس بیابان زایی شدید قرار دارد. بر اساس مدل ESAs حوضه جازموریان به چهار کلاس (بی اثر، بالقوه، شکننده و بحرانی) و هفت زیرکلاس (N، P، F1، F2، F3، C1، C2) تقسیم شد. از بین کلاس های نامبرده، زیرکلاس شکننده متوسط (F2) با 68/29درصد بیشترین سطح منطقه را به خود اختصاص داد. معیارهای خاک و پوشش گیاهی در هر دو مدل IMDPA و ESAs، موثرترین معیارهای بیابان زایی منطقه جازموریان معرفی شدند. در نهایت، کلاس بندی مناسب مدل ESAs باعث شده است روند مناسبی از کلاس وضعیت بیابان زایی در حوضه جازموریان مشخص شود و می توان آن را به عنوان مدل برتر برای ارائه برنامه های مناسب مدیریتی مورد استفاده قرار داد.