اثر فصل کاشت بر رشد و ترکیبات شیمیایی اسانس زنیان (Carum capticum L) تحت شرایط تنش شوری

زمین هایی که با مشکلات شوری آب مواجه هستند می توانند از طریق کشت گیاهان داروئی بومی متحمل به شوری مورد بهره برداری قرار گیرند. کمیت و کیفیت گیاهان دارویی، طی فصل های مختلف متغیر است. لذا، این مطالعه به منظور بررسی اثر فصل کشت بهاره و تابستانه بر صفات رویشی و ترکیبات اسانس زنیان (Carum capticum L.) تحت ننش شوری آب آبیاری انجام شد. تیمارهای شوری با هدای الکتریکی شامل 3/0، 4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر از مرحله قبل از گلدهی زنیان در میکروپلات های مستقر در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان (اصفهان) اعمال شد. صفات رویشی گیاه و هم چنین ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه زنیان با استفاده از GC-MS مورد تجزیه قرار گرفتند. با افزایش شوری میانگین ارتفاع گیاه در کشت بهاره کاهش و میانگین تعداد انشعاب در کشت تابستانه افزایش یافت. متوسط ارتفاع گیاه، تعداد چتر، تعداد گل چتر اصلی و تعداد گلچه چتر اصلی در کشت تابستانه بیش از کشت بهاره بود. اثرات متقابل شوری و فصل کاشت بر صفات رویشی زنیان نشان داد که بیشترین میزان ارتفاع در شوری dS/m 4 در کشت تابستانه و کمترین میزان در شوری dS/m 12 در کشت بهاره به دست آمد. بیشترین تعداد گل چتر اصلی در کشت تابستانه و شوری dS/m 12 و کمترین آن در کشت بهاره در همان شوری حاصل شد. در کشت بهاره تعداد 10 و در کشت تابستانه تعداد 13 ترکیب مختلف در اسانس میوه شناسایی شد که مهمترین جزء آن ها به ترتیب تیمول و گاماترپینن بود. با توجه به کاربرد وسیع ترکیب تیمول در داروسازی و صنایع غذایی و نتایج حاصل از تحقیق حاضر به نظر می رسد که امکان کشت گیاه زنیان در خاک های با درجه شوری نسبتا بالا (12 EC= دسی زیمنس بر متر) جهت زراعت متابولیک تیمول در فصل بهار وجود دارد.