نظریه نظام جهانی در اندیشه و آرای والرشتاین

نظریه نظام جهانی اولین بار بوسیله امانوئل والرشتاین در سال 1974 مطرح شد که می توان آن را در چارچوب نظریات اقتصاد سیاسی مورد توجه قرار داد. والرشتاین نظام را به مثابه واقعیتی اجتماعی می داند که دربرگیرنده تعاملات میان ملت ها، شرکت ها و موسسات، خانواده ها، طبقات و گروه های هویتی از همه نوع است. از نظر والرشتاین غالب ترین شکل سازمان اجتماعی همان چیزی است که او آن را «نظام های جهانی» می نامد. در این مقاله  که با هدف بررسی آرا و اندیشه های والرشتاین و تاثیر آن بر نظریه نظام جهانی صورت می پذیرد . ضمن بیان تعاریف ، ابعاد این نظریه به مطالعه تاثیرات اندیشه های والرشتاین در نظریه نظام جهانی پرداخته و آن را بررسی می نماید . ویژگی نظریه نظام جهانی در این است که والرشتاین در این نظریه برخلاف نظریه وابستگی امکان تحرک را برای مرکز، پیرامون و نیمه پیرامون در نظر گرفته است و آنها را سرنوشت لایتغیر نمی داند. از نظر وی عنصر اساسی پیشرفت و ارتقای یک کشور نیمه پیرامونی در اختیار داشتن بازار بزرگ است که بتواند کاربرد فن آوری پیشرفته را توجیه کند . وی سود حاصله از جهانی شدن به نفع نظام سرمایه داری غرب می داند و این نظر را مطرح می نماید که کشورهای جنوب نه تنها به برابری جهان سرمایه داری نزدیک نمی شوند، بلکه به نفع وضع موجود ، ضعیف تر هم می گردند.او معتقد است  که موقعیت دولت ها در مرکز و پیرامون نظام جهانی متفاوت است و این موقعیت متفاوت ناشی از نقش متفاوت آنها در اقتصاد جهانی است که به تمایزات اقتصادی اجتماعی و سیاسی میان آنها منجر می شود.