الگوریتم سلسله مراتبی SBMR برای انتخاب بهترین راه دسترسی به معادن

جاده های معادن را می توان به دو دسته تقسیم کرد. جاده های داخل محوطه معادن و جاده های دسترسی معدن به نقاط کلیدی مقصد مانند کارخانه فرآوری یا نزدیکترین بندر، شهر و روستای مجاور. جاده های داخل محوطه معادن معمولا دارای عمری کوتاه و با مشخصات فنی پایین طرح و ساخته می شوند و غالبا موقتی هستند. اما جاده های دسترسی به مراتب دارای کیفیت و مشخصات فنی و عمر بالاتری و در بسیاری موارد بسیار طویل تر هستند. بنابراین توجه ویژه به طراحی آنها می تواند نقش موثری در بهره وری اقتصادی از معدن داشته باشد. در این مقاله تلاش شده است تا الگوریتم مناسبی برای طراحی جاده های دسترسی معادن با روش تحلیل سلسله مراتبی پیشنهاد شود. به منظور طراحی هر جاده ای، ابتدا باید چندین مسیر به عنوان گزینه های محتمل به لحاظ هندسی طرح شده و سپس با معیارهای معینی با یکدیگر مقایسه شوند. روش پیشنهادی SBMR برای اولین بار و به منظور کمی سازی معیارهای تصمیم گیری برای انتخاب بهترین گزینه ارائه شده است. در این مدل که بر اساس تحلیل سلسله مراتبی بدست آمده هجده پارامتر در سه دسته کلی با معیارهای فنی، اقتصادی و محیطی در نظر گرفته شدند و ساختار نهایی مدل به صورت جداول معینی با سیستم امتیاز دهی به هر پارامتر و در محدوده عددی صفر تا 100 پیشنهاد شده است. پس از تحلیل و محاسبات لازم مشخص شد که حساس ترین پارامتر، میزان حجم ابنیه از معیارهای فنی با درصد اهمیت 6/23 % بوده و میزان پاکسازی زمین کمترین حساسیت را با 4/0 % داراست. با کمک این سیستم می توان نسبت به انتخاب گزینه بهینه در جاده های دسترسی به معادن به صورت تحلیلی و مستدل اقدام نمود. به عنوان ارزیابی الگوریتم پیشنهادی، یک مطالعه موردی از معادن مس کرمان (نوچون) مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور چهار مسیر انتخاب شده و کلیه پارامترهای آنها معین شدند. طول مسیرها به ترتیب عبارت بودند از 12، 14، 16 و 18 کیلومتر که پس از محاسبات نهایی مسیر دوم به طول 14 کیلومتر و با شیب متوسط 7 درصد و عرض 11 متر به عنوان گزینه برتر انتخاب شد.