بررسی تاریخی و تحلیل نقادانه برنامه های تربیت دبیر فنی و حرفه ای در ایران

در یک قرن گذشته نظام آموزشی ایران همواره با کمبود دبیر فنی مورد نیاز هنرستانهای فنی و حرفه ای مواجه بوده وکمیت و کیفیت مطلوب تامین نیروی انسانی مورد نیاز در این بخش دور از دسترس بوده است. در این مقاله با استناد به اسناد موجود، روش های تربیت دبیر فنی و حرفه ای در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. اسناد موجود نشان می دهد که از زمان تاسیس دارالفنون تاکنون سه روش برای تربیت دبیر فنی و حرفه ای مرسوم بوده است: 1. روش استاد- شاگردی 2. روش استخدام معلم خارجی و اعزام دانشجوی معلمی به خارج 3. تاسیس مراکز تربیت معلم در داخل کشور. پس از پیروزی انقلاب اسلامی،  بخشی از نیاز به دبیر فنی از طریق مراکز تربیت دبیر وابسته به وزارت آموزش و پرورش و بخشی دیگر از طریق به کارگیری نیروهای آزاد به صورت حق التدریس تامین شده است. روش اصلی تربیت دبیر فنی همان است که امروزه در دانشگاه شهید رجایی جاری است. این روش از گذشته های دور مرسوم بوده و دانشگاه شهید رجایی وارث دانشکده ها و دانشسراهای عالی فنی و حرفه ای مانند هنرسرای مقدماتی بهبهانی، هنرسرای عالی نارمک(دانشکده علم و صنعت)، دانشسرای عالی فنی آرشام، دانشکده تربیت دبیر فنی بابل و نوبت دوم دانشکده پلی تکنیک تهران است که ماموریت اختصاصی آن تربیت نیروی انسانی مورد نیاز واحدهای آموزش فنی و حرفه ای در دوره متوسطه است. شیوه بدیل برای تامین دبیر فنی، جذب فارغ التحصیلان آزاد رشته های فنی- مهندسی است. این شیوه در طول سده گذشته مرسوم بوده و بخشی از نیروی انسانی موردنیاز واحدهای آموزش فنی و حرفه ای دوره متوسطه از همین طریق تامین شده است. هر دو شیوه یاد شده مزیتها و معایبی دارند که در مقاله به آن اشاره شده است. پیشنهاد می شود که برای تامین دبیر فنی، داوطلبان شغل معلمی از میان فارغ التحصیلان کارشناسی رشته های فنی و حرفه ای انتخاب و پس از کسب دانش و مهارتهای پداگوژیکی در یک دوره کارشناسی ارشد، استخدام شوند.