اعتقاد به جهان واپسین در ایران پیش از تاریخ (تحلیلی فلسفی براساس شواهد باستان شناختی)

دیری نیست که در پی باروری علوم انسانی در میان دیگر علوم، دانش باستان شناسی بعنوان شاخه دانشی مادی و معنوی گرا از علوم انسانی، سعی دارد بر پایه مستندات ملموس و ناملموس با مطالعه تطور تفکر، فرهنگ، سنت و باورها و اعتقادات جوامع در گذشته، به شناخت چگونگی شکلگیری، تداوم و تغییر آنها بپردازد و این فرایند تغییر و تحول را همراه با زایشهای عقلی و منطقی در پیوند با جهان بینی انسان، بمثابه گنجینه زنده یی که از پیش از تاریخ تا کنون قوام یافته و منتقل شده است، دریابد. مرگ از جمله مسائل به غایت بنیادین با ابعاد حیاتی و هستی شناختی در زمینه فرهنگها، جامعه و جهان بشری برای انسان بوده است. از این منظر انسان اساسا هستنده یی مرگ اندیش است که در جریان تاریخ همواره پیوندش را با این تفکر، محفوظ داشته است. شواهد باستان شناسی، ملموسترین میراث مرگ اندیشی و موید توجه و حساسیت انسان پیرامون مرگ است و خود ریشه در فلسفه تفکر و اندیشه او نسبت به دنیای پس از مرگ دارد. در نوشتار حاضر تلاش شده نسبت به فلسفه مرگ و سرشت مرگ اندیش انسان در هزاره دوم و اول قبل از میلاد بر پایه کاوشهای باستان شناختی، در گورستان نوبند (که معرف دوره یی خاص و منطقه غنی از تاریخ و فرهنگ دیرین الموت است)، پرداخته شود و خاصه آداب تدفین و تطور آن به همراه بنیانهای ایدئولوژیکی محاط بر آن، مورد مطالعه قرار گیرد و در این رهیافت بر پایه مطالعات باستان شناختی و شواهد مکشوفه از واکاوی های میدانی، موضوع مرگ آگاهی انسان و اعتقاداتش به دنیای پس از مرگ بیش از پیش شناخته شود و انتقال بین نسلی آن با همه ابعاد تغییریافته اش، بر پایه رشد عقلی و منطقی به بوته بررسی گذاشته شود.