اثر روش های قیمت گذاری و سهمیه بندی آب آبیاری بر الگوی کشت و تقاضای آب در دشت سیستان

از آن جا که بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب است، ارائه شیوه های مدیریت منابع آب و تدوین سیاست های صحیح در این بخش به منظور افزایش بهره وری این نهاده ضروری به نظر می رسد.در مطالعه حاضر، تحلیل اقتصادی اثرات سهمیه بندی و قیمتی آب آبیاری بر الگوی کشت و مدیریت تقاضای آب در دشت سیستان با استفاده از مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت (PMP)[1]در سال زراعی 95-1394 مورد بررسی قرار گرفت. برای تحقق این هدف، در این مطالعه یک سامانه مدل سازی اقتصادی شامل مدل تولید محصولات کشاورزی منطقه ای (SWAP)[2] به کار رفت  و برای حل این سامانه مدل سازی از نرم افزار کاربردی GAMSنسخه 1/24 استفاده شد. نتایج نشان داد که اعمال سیاست های قیمت گذاری و سهمیه بندی آب آبیاری منجر به کاهش مجموع سطح زیرکشت محصولات منتخب و کاهش بازده ناخالص کشاورزان دشت سیستان می شود. این در حالی است که سیاست های مذکور به ترتیب منجر به صرفه جویی 594/4 تا 456/24 و 123/7 تا 484/29 میلیون مترمکعب آب مصرفی در الگوی کشت منطقه می شود. کاهش مجموع سطح زیرکشت محصولات منتخب زراعی تحت سناریوهای مختلف سیاست سهمیه بندی آب آبیاری، به خصوص محصولات با صرفه اقتصادی بالاتر مانند هندوانه، خربزه و پیاز میزان مجموع بازده ناخالص کشاورزان سیستانی از 1425694 به 1292677 میلیون ریال می رسد که کاهش میزان سود ناخالصی معادل با 17/2 تا 33/9 درصد را در الگوی زراعی منطقه به همراه دارد. بدین ترتیب اعمال سیاست سهمیه بندی آب آبیاری با توجه به صرفه جویی حدود 30 میلیون مترمکعب  آب در دسترس کشاورزان، در مقایسه با سیاست قیمت گذاری آب راهکار مناسب تری برای حفظ و صیانت از منابع آب موجود در دشت سیستان است.