اثر روش های خاک ورزی، حفظ بقایا و سطوح مختلف آب آبیاری بر عملکرد و بهره وری آب گندم در اقلیم سرد خراسان رضوی

این تحقیق به منظور بررسی عملکرد و بهره وری آب گندم در سیستم تناوب زراعی رایج (گندم- چغندرقند) منطقه سرد، در ایستگاه تحقیقات جلگه رخ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی به اجرا درآمد. آزمایش با استفاده از کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار طی سال های زراعی 1392 الی 1395 اجرا شد. تیمارها شامل روش های مختلف خاک ورزی (خاک ورزی متداول، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی) در کرت های اصلی و مدیریت بقایای گیاهی (بدون بقایا، حفظ 30 درصد و 60 درصد بقایا) در کرت های فرعی و سطوح مختلف کاربرد آب آبیاری شامل50%، 75% و 100% آب مورد نیاز در کرت های فرعی فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که روش خاک ورزی و مدیریت بقایا بر عملکرد و بهره وری مصرف آب گندم اثر معنی دار نداشت، ولی اثر سطوح مختلف آب آبیاری معنی دار بود (P<0.01). مقدار عملکرد در دو سطح کاربرد آب 75% و 100% به ترتیب 4751 و 4961 کیلوگرم در هکتار بود که با هم اختلاف معنی دار نداشتند ولی عملکرد در سطح 50 درصد آب مصرفی حدود 3574 کیلوگرم در هکتار بود که کاهش قابل توجهی داشت. میزان بهره وری آب در سطوح 50%، 75% و 100% آب مصرفی به ترتیب 062/1، 960/0 و 875/0 کیلوگرم بر متر مکعب آب به دست آمد. بیشترین میزان عملکرد از تیمار کم خاک ورزی با حفظ 30% بقایا و سطح آبیاری 100%  به میزان 6331 کیلوگرم در هکتار بدست آمد و بیشترین میزان بهره وری آب گندم از تیمار بدون خاک ورزی، حفظ 30% بقایا و سطح آبیاری 75% به میزان 173/1 کیلوگرم بر مترمکعب آب حاصل شد. تیمار بدون خاک ورزی، 60% بقایا و 50% آب مصرفی و تیمار خاک ورزی مرسوم، بدون بقایا و 50% آب مصرفی به ترتیب با میزان بهره وری آب 136/1 و 132/1 کیلوگرم بر مترمکعب آب در مقام دوم و سوم قرار گرفتند.