توحید و شرک از دیدگاه ابن تیمیه

با توجه به تاثیرپذیری وهابیان و سلفیان از افکار ابن تیمیه در مسئله توحید و شرک، و در نتیجه، اقدام ایشان به مشرک خواندن سایر مسلمانان، بررسی دیدگاه ابن تیمیه دراین باره ضروری است. ازاین رو، مقاله پیش رو بررسی و نقد دیدگاه ابن تیمیه درباره توحید و شرک را موضوع خود ساخته و به بحث در این مسئله پرداخته است. در این مقاله، ابتدا اقسام توحید از دیدگاه ابن تیمیه بررسی شد و روشن گردید که وی توحید را سه قسمی دانسته و تقسیم ارائه شده توسط او با سه اشکال «استقرایی و اجتهادی بودن»، «تکیه داشتن بر استقرای ناقص» و «فاقد ثمره عملی بودن» رو به روست. آن گاه دیدگاه وی درباره هریک از اقسام سه گانه توحید مورد بررسی و نقد قرار گرفت و روشن شد که اولا: لازمه دیدگاه وی در «توحید در اسما و صفات» تجسیم و اعتقاد به جسمانیت خداوند سبحان است. ثانیا: دیدگاه او درباره «توحید در ربوبیت» نیز با دو اشکال «خلط میان مفهوم رب و خالق» و نیز «عدم صحت ادعای وی مبنی بر موحد بودن مشرکان در حوزه ربوبیت» مواجه است. ثالثا: ادعای او مبنی بر امکان «مشرک بودن در حوزه الوهیت» با وجود «موحد بودن در حوزه ربوبیت»، برخلاف تبیین او از رابطه حاکم میان «توحید در ربوبیت» و «توحید در الوهیت» است.