بررسی اثر القاکننده های تولید گره بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و خصوصیات گره زایی یونجه (Medicago sativa L.) در شرایط شوری

لوتئولین یکی از مهم ترین فلاونوئیدها است که توسط بذرهای در حال جوانه زنی یونجه ترشح می شود. در این مطالعه تاثیر لوتئولین بر بیان ژن گره زایی دو سویه Rhizobium meliloti با استفاده از پلاسمید حامل پروموتور nodA و ژن lacZ از باکتری Escherichia coli و توسط فعالیت آنزیم β-galactosidase مورد بررسی قرار گرفت. لوتئولین بیان ژن nod را به طور معنی داری افزایش داد. سپس تاثیر لوتئولین و ترشحات بذر بر گره زایی و عملکرد یونجه در شرایط تنش شوری و بدون شوری مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار و تیمارهای شوری، ارقام یونجه، سویه باکتری و نوع کاربرد القاکننده های خارجی اجرا شد. سطوح شوری شامل: شاهد (بدون شوری) و آب با شوری 15دسی زیمنس بر متر، روش به کارگیری القاکننده ها در سه سطح (پیش تیمار سویه های ریزوبیوم با لوتئولین، استفاده از لوتئولین و ترشحات بذر به طور مستقیم روی سطح بذر و شاهد) دو رقم یونجه (022/G و 019/G) و سویه های باکتری شامل سویه حساس و مقاوم به شوری بود. در شرایط شوری تیمار بذرهای یونجه با القاکننده ها، وزن خشک اندام هوایی و ریشه و ارتفاع گیاه را به طور متوسط 30%، تعداد گره را 47% افزایش داد ولی بر غلظت کلروفیل تاثیر معنی داری نداشت. همچنین، شوری موجب افزایش چهار برابری پرولین نسبت به شرایط عادی شد که استفاده از لوتئولین و ترشحات بذر، پرولین را در شرایط شوری به ترتیب 66/1 و 35/1 برابر افزایش داد ولی در شرایط عادی کاربرد القاکننده ها تاثیر معنی داری بر محتوای پرولین نداشت. همچنین، شوری محتوای سدیم برگ (7 برابر) و ریشه (5/8 برابر) را افزایش داد و محتوای پتاسیم این اندام ها را به ترتیب 29% و 24% کاهش داد که کاربرد لوتئولین و ترشحات بذر تا حدی این تغییرات را تعدیل کرد. در این آزمایش، در تمام صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری بین شاهد و پیش تیمار باکتری ها با لوتئولین مشاهده نشد. به طور کلی، نتایج این آزمایش نشان داد که لوتئولین و ترشحات بذر می تواند به عنوان القاکننده خارجی در بهبود رشد و گره زایی یونجه در شرایط شور و عادی مورد استفاده قرار گیرد.