تاثیر مقادیر مختلف سرب و روی بر فعالیت های جمعیت باکتریایی خاک

با توجه به روند رو به رشد فعالیت های صنعتی و آثار تخریبی آلاینده های ناشی از آن بر اکو سیستم های مختلف و عدم اطلاع از اثرات مضر مقادیر سرب و روی بر فعالیت میکروبی خاک، این تحقیق به منظور تعیین تاثیر مقادیر مختلف سرب و روی بر فعالیت جمعیت میکروبی خاک های منطقه زنجان از طریق تعیین غلظت بازدارندگی 50 درصد در سال 1382 انجام شد.
تحقیق با طراحی تجربی بر روی 28 تیمار آلوده به سرب و روی انجام شد که جهت خوگیری به مدت 8 ماه در ظروف جداگانه در معرض 3 غلظت سرب و 3 غلظت روی قرار گرفته بودند. یک نمونه خاک نیزبه عنوان شاهد با همان شرایط در معرض هیچ نوع فلز سنگینی قرار نگرفت. پس از جداسازی میکروارگانیسم ها، هر جمعیت میکروبی جداسازی شده با 10 غلظت روی (5/0 تا 45 میلی مول بر کیلو گرم خاک) و 10 غلظت سرب (5/0 تا 45 میلی مول بر کیلوگرم خاک) در ظروف جداگانه آلوده شدند و پس از 6 هفته، آزمون های شمارش میکروبی و فعالیت آنزیم دهیدروژناز انجام شد. با استفاده از نتایج به دست آمده منحنی های دوز پاسخ رسم و غلظت بازدارندگی 50 درصد محاسبه و تحلیل شد.
در کلیه تیماران غلظت بازدارندگی 50 درصد با افزایش غلظت فلز سنگین در مرحله خوگیری همراه بود. در تیماران کنترل غلظت بازدارندگی 50 درصد سرب و روی به ترتیب حدود 16 و 8 میلی مول بر کیلوگرم بود و در تیمارانی که قبلا با سرب و روی آلوده شده بودند، این غلظت در سرب از 6/20 تا 4/27 و در روی از 7/13 تا 44 میلی مول بر کیلوگرم بسته به نوع و غلظت فلز اضافه شده به خاک در مرحله خوگیری متغیر بود.
نتیجه گیری و توصیه ها: وجود شرایط خوگیری با فلز سنگین، کنترل غلظت بازدارندگی 50 درصد سرب و روی را در میکروارگانیسم های خاک بالا می برد و در این میان فلز روی نسبت به سرب سمی تر و اثرات بازدارندگی شدیدتری در جمعیت باکتریایی خاک دارد. در نظر گرفتن غلظت حدود 1 و 0.5 میلی مول بر کیلوگرم به ترتیب برای سرب و روی به عنوان غلظت های آستانه در تدوین پیش نویس های استاندارد توصیه می شود.