اثر برخی مدیریت های اراضی بر ویژگی های حاصلخیزی خاک (مطالعه موردی: مراتع کهنه لاشک، کجور، مازندران)

تغییر غیراصولی کاربری اراضی، تاثیر زیادی بر تخریب خاک و کاهش حاصل خیزی خاک دارد که متاسفانه در مراتع کشور ما به ویژه در سال های اخیر افزایش چشم گیری داشته است. در خرداد ماه 1395 هم زمان با رشد غالب گیاهان با پیمایش صحرایی، پنج کاربری قرق، مرتعکاری شده با Bromus tomentellus، تحت چرای دام، تحت کاشت چاودار کوهی (Secale montanum) و دیم زار برای مطالعه انتخاب شدند. نمونه برداری در مجموع در امتداد 15 ترانسکت 50 متری و 45 قطعه نمونه (1 × 1 متر ی) به صورت تصادفی- سیستماتیک انجام شد و 45 نمونه خاک از لایه 20-0 سانتی متری جمع آوری شد. برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل پایداری خاکدانه، بافت خاک، جرم مخصوص ظاهری، کربن آلی، نیتروژن کل، واکنش خاک (pH) و هدایت الکتریکی (EC) اندازه گیری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار R انجام شد و برای آنالیز داده ها از مدل خطی ترکیبی عمومی و مقایسه میانگین ها از آزمون توکی استفاده شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری اراضی بر درصد رس و پایداری خاکدانه معنی دار نیست. این درحالی است که تغییر کاربری اراضی سبب افزایش هدایت الکتریکی (EC)، سیلت و  جرم مخصوص ظاهری و کاهش درصد شن از 40 درصد در کاربری تحت چرا به 78/20 درصد در دیم زار و کاهش نیتروژن شده است. متوسط درصد نیتروژن در بالاترین میزان 54/0 درصد در قرق و کمترین آن در دیم زار با مقدار 17/0 درصد مشاهده شده است. در مجموع با توجه به نتایج به دست آمده می توان بیان کرد که تغییرکاربری اراضی می تواند با تغییر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک موجب کاهش کیفیت و حاصل خیزی خاک شود.