بررسی زیست شناسی سرخرطومی بذرخوار خارخسک Microlarinus lareynii (Col., Curculionidae) عامل کنترل بیولوژیک علف هرز خارخسک Tribulus terrestris L. (Zygophyllaceae) در منطقهی ارومیه

علف هرز خارخسک Tribulus terrestris L. ، علف هرزی یک ساله ی تابستانه و با انتشار جهانی است. زیست شناسی سرخرطومی بذرخوار خارخسک Microlarinus lareynii ، به عنوان یک عامل مهار زیستی این علف هرز، در منطقه ی ارومیه مطالعه شد. نتایج نشان داد که این سرخرطومی دارای سه نسل در سال بوده و به صورت حشره ی کامل زمستا ن-گذرانی می کند. حشرات کامل سرخرطومی در اواخر خرداد ماه با استقرار در روی گیاه میزبان، از پوست سطح زیرین ساقه-ها تغذیه کرده و بطور متناوب جفت گیری می کنند. ماده های بارور، تخم های خود را به صورت انفرادی در روی میوه ی خارخسک قرار داده و روی آن را می پوشانند. دوره ی رشد و نمو جنینی در شرایط طبیعی، 8/0±4/3 روز طول می کشد. لاروها بعد از خروج از تخم، وارد میوه شده و از بافت های درونی و بذور در حال تشکیل آن تغذیه می کنند. رشد و نمو لاروی در شرایط طبیعی 6/2±8/17 روز طول می کشد. لاروهای کامل یک حجره شفیرگی بیضی شکل در میوه درست کرده و درون آن به شفیره تبدیل و بسته به شرایط محیطی بعد از 5/1±2/6 روز، حشرات کامل خارج می شوند. مدت زمان لازم برای رشد و نمو این سرخرطومی از مرحله تخم تا ظاهر شدن حشرات کامل آن 1/2±0/29 روز می باشد. لاروهای این سرخرطومی توسط سه گونه از زنبورهای پارازیتویید جنس Bracon Fabricius به نام های Bracon intercessor Nees ، B. trucidator Marshal و B. murgabensis Tobias در منطقه ی ارومیه پارازیته می شوند. ارتباط انگلی دو گونه آخر با سرخرطومی فوق برای اولین بار گزارش می شود. همچنین این اولین گزارش از انگلی شدن سرخرطومی فوق در ایران می باشد.