جوانان و تنهایی به مثابه سبک زندگی: مطالعه ای در شهر تهران

پرسش آغازین این مقاله آن است که دلایل گرایش فزاینده گروه هایی از جوانان به تنها زندگی کردن چیست؟ برای پاسخ به این پرسش از روش داده بنیان استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات، انجام مصاحبه نیمه ساخت یافته و کدگذاری و تحلیل مستندات مربوط به روزنگاشته های تعدادی از جوانان تنها در شبکه های اجتماعی است. روش نمونه گیری، نمونه گیری هدفمند است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که تمایل به شهرنشینی و سبک زندگی مدرن، زمینه های برآمده از فضای عمومی، خانوادگی، اجتماعی– اقتصادی و زمینه های ارتباطی در شهر، از مهم ترین دلایل زمینه ساز برگزیدن تنهایی به مثابه سبک زندگی هستند. نتایج این پژوهش نشان داد با طیف گسترده ایی از تنهایی مواجه هستیم که می توان آنها را به چهار گونه تنهایی انتخابی، اجباری، ناگهانی و تحمیلی دسته بندی کرد. از جمله مهمترین آثار تجربه تنها زندگی کردن بر جوانان می توان به هراس های ارتباطی، تمایل کم به معاشرت های خانوادگی و انواعی از انزوای اجتماعی، جسمی، جنسی، کلامی، فضایی- مکانی اشاره کرد. از مهمترین ویژگی های جوانی، تحرک و تمایل به تغییر و استقلال طلبی است. تهران نیز به مثابه شهری بزرگ از سویی بستر تنوع و تکثر است و فرصت های بیشتری در اختیار جوانان قرار می دهد و از سوی دیگر، محدودیت ها و محرومیت های فضایی را به جوانان تحمیل می کند که آنان را در شرایطی تناقض آمیز (پارادوکسیکال) قرار می دهد. عمده جوانان معمولا پیش از مواجهه، تصوری از آن ندارند. بنابراین از یک طرف، شهر تهران به واسطه گستردگی و وسعت، فرصت دیده نشدن را در اختیار جوانان تنها می گذارد و از سوی دیگر، جوانان تنها را به طور مدام در معرض داغ ننگ و فشار به حریم خصوصی قرار می دهد. از همین روی، جوانان با تلاش برای حفظ جدایی گزینی، از روابط خویشاوندی پرهیز می کنند و از هم گزینی به مثابه جایگزینی برای روابط اجتماعی سنتی و خانوادگی بهره مند می گردند.