معرفی ضرابخانه های مسکوکات اسکندر در موزه فلک الافلاک خرم آباد، لرستان

مسکوکات ازجمله مدارک ارزشمند جهت مطالعه ی ساختار اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دوره های تاریخی متفاوت به شمار می آیند. منابع تاریخی در مورد اسکندر تصویری مبهم از وی را در ذهن متصور می سازند؛ ولی بخش درخورتوجهی از مجموعه سکه های اسکندر به علت اطلاعاتی که دربر دارند، از منابع دست اول در پژوهش های باستان شناسی و تاریخی به شمار می آیند. درخصوص بازشناسی سکه های اسکندر مطالعاتی در خارج از ایران منتشر شده است، اما مطالعات سکه شناسی این مسکوکات در ایران هنوز دارای نواقص بسیاری می باشد. براین اساس در این پژوهش برای نخستین بار به معرفی ضرابخانه های مسکوکات اسکندر براساس مسکوکات یک درهمی وی در موزه فلک الافلاک لرستان پرداخته شده است. 23 سکه ی یک درهمی نقره ی «گونه ی اسکندر» در این مجموعه نگه داری می شوند. از این مجموعه، 20 سکه قابل شناسایی می باشند. سه سکه ی دیگر به دلیل فرسایش فراوان قابل شناسایی نبودند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی با بررسی اسناد کتابخانه ای و مطالعات میدانی به گردآوری داده ها پرداخته است. پرسشهای پژوهش عبارتنداز: 1- روند ضرب سکه در زمان اسکندر و جانشینانش چگونه و مسکوکات موجود در موزه فلک الافلاک متعلق به چه ضرابخانه هایی هستند؟ 2- علت ضرب شدن سکه های یک درهمی چه بوده و کدام ضرابخانه ها به ضرب این مسکوکات پرداختند؟ 3- چرا مسکوکات یک درهمی اسکندر در لرستان یافت شدند؟ بنابر بررسی سکه شناسی ازقبیل قرایت خطوط روی مسکوکات، بررسی اوزان، نشان های روی مسکوکات و مقایسه ی آن ها با دیگر مجموعه ها می توان بیان کرد این مسکوکات در ضرابخانه های شهرهای لمپساکوس، ابیدوس، کالفون، مایلاسا، سارد و مگنسیا2 ضرب شده اند که همگی متعلق به آسیای صغیر هستند. این ضرابخانه ها از مهم ترین ضرابخانه های یک درهمی (نقره) اسکندر به شمار می رفتند که چند سال پس از تسلط وی بر آسیای صغیر به ضرب یک درهمی پرداختند. مسکوکات، بین سال های 323-297 ق.م. ضرب شده اند و مربوط به آخرین سال حیات اسکندر تا پیش از اتمام نبردهای جانشینانش می باشند. حضور این مسکوکات در لرستان ممکن است در ارتباط با حوادث سیاسی رخ داده ی آن زمان، ازجمله نبردهای پیاپی جانشینان اسکندر باشد. ازطرفی ممکن است مسکوکات از طریق داد وستد وارد لرستان شده اند.