بررسی تطبیقی شاخص های اقلیمی و ماهواره ای در روند تغییرات پهنه های ماسه ای شهرستان سرخس

خشکسالی نه تنها بر تولیدات کشاورزی و منابع آب بلکه بر پوشش گیاهی طبیعی یک منطقه نیز تاثیر می گذارد و گسترش نواحی بیابانی را تسریع می کند. امروزه تشخیص تاثیر خشکسالی بر پهنه های ماسه ای از نظر زمانی و مکانی، توسط تصاویر ماهواره یا تعریف شاخص های مختلف ممکن شده است. هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر خشکسالی از طریق شاخص های SPI و DSI بر پوشش گیاهی و تغییرات رخ داده در سطح پهنه های ماسه ای دشت سرخس می باشد. در ابتدا شاخص بارندگی استاندارد (SPI) و شاخص تعداد روزهای گرد و غبارDSI)) در ده ایستگاه سینوپتیک استان خراسان رضوی طی سال های 2000 تا 2015 محاسبه شد. در مرحله ی بعد بر اساس 15 تصویر برگرفته از سنجنده ی لندست، شاخص نرمال شده ی اختلاف پوشش گیاهی NDVI)) محاسبه شد. وسعت پهنه های ماسه ای با استفاده از تصاویر چهار دوره ی 2000، 2005، 2010 و 2015 با تکنیک طبقه بندی نظارت شده، روش تصمیم گیری درختی تحت عنوان شاخصSDI)) استخراج شد و در نهایت، شاخص های اقلیمی و ماهواره ای مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه ی بین NDVI با DSI مستقیم، با SPI مستقیم معکوس و رابطه ی بین SDI با شاخص های اقلیمی مستقیم و با شاخص NDVI مستقیم معکوس می باشد؛ بدین صورت که در سال های پرباران، تعداد روزهای گرد و غبار کاهش و میزان پوشش گیاهی افزایش یافته است. همچنین یافته های تحقیق نشان می دهد که سال های 2007 و 2015 به ترتیب خشک ترین و پرباران ترین سال در طول دوره ی مورد مطالعه بوده که به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد طوفان گرد و غبار به وقوع پیوسته و سطح پوشش گیاهی نیز کمترین و بیشترین سطح در طول دوره مطالعات می باشد، ولی سطح پهنه های ماسه ای در دوره های 5 ساله ی مورد مطالعه روند افزایشی داشته است. تحقیق حاضر بیانگر تاثیر شاخص های اقلیمی در نتایج شاخص های ماهواره ای است.