خوانش روایت شناسانه فضا در منتخبی از آثار نمایشی اکبر رادی

در این تحقیق با استفاده از طبقه‏ بندی ماری-لو رایان در باب فضا در روایت، ابتدا شیوه‏ های ارایه فضا و "متنی‏کردن فضا" در گزیده نمایشنامه ‏های رادی موردبررسی قرار می‏گیرد و سپس از میان پنج مقوله مرتبط با "فضای روایی" (قاب‏های فضایی، زمینه، فضای داستان، جهان روایی و عالم روایی) به ارتباط میان "قاب فضایی" با "زمینه" و "فضای داستان" پرداخته می‏شود. مطالعه نمایشنامه‏ های رادی نوعی پیوستگی میان قاب‏های فضایی با زمینه و فضای داستان را نشان می‏دهد به طوری که قاب فضایی در آثار او صحنه نمایش را از جهان پیرامونش جدا نمی کند بلکه تنها بخشی از "عالم روایی" داستان را قاب می گیرد. "خانه" که قاب اصلی در اغلب آثار رادی است، در امتداد جهان خارج از خود به نمایش گذاشته می‏شود. نشانه‏هایی از فضای خارج از قاب مدام در قاب‏های روایی انعکاس می‏یابند، به قاب نفوذ پیدا می‏کنند، مرزهای خانه را تهدید می‏کنند تا سرانجام چارچوب قاب فرومی ریزد و فضای داستان و زمینه روایت به صحنه راه پیدا می‏کند و بر آن مسلط می‏شود. قاب صحنه که اغلب همچون حصاری در برابر جهان محاط بر خود عمل می کند، در پایان نمایش در هم می شکند و آشوب "جهان روایی" به قاب صحنه نفوذ می کند. به منظور نمایش این پیوستگی میان قاب فضایی با فضای داستان، نویسنده گاه _ برخلاف شیوه معمول در نمایشنامه‏نویسی_ از روش "گردش" به جای "نقشه" در توضیح صحنه ابتدای نمایشنامه استفاده می‏کند. روش کار در این تحقیق توصیفی- تحلیلی است.