سواد زیست محیطی زنان روستایی در استان کرمانشاه: یک چشم انداز ترویجی

حفظ محیط زیست به عنوان یکی از پایه های اصلی زندگی انسان، نیاز به توجه و تلاش همه افراد، به ویژه زنان دارد، و پیش نیاز آن سواد زیست محیطی (EL) است. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان سواد زیست محیطی زنان روستایی و شناسایی روش های مناسب ترویج سواد زیست محیطی در میان آنها بود. جامعه آماری پژوهش شامل 203504 زن روستایی (سنین 15-64 سال) بودند که 384 زن به عنوان نمونه و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی اصلاح شده انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات، یک پرسشنامه تهیه شد که شامل مولفه های نگرش، نگرانی، دانش، مهارت و رفتار زیست محیطی بود. روایی پرسشنامه توسط پانل متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (93/0-86/0) تایید شد. در بخش کیفی، جامعه مورد مطالعه صاحب نظران حوزه ترویج کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی و همچنین زنان روستایی بودند و نمونه ها با روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی انتخاب شدند. نتایج بخش کمی نشان داد که سطح سواد زیست محیطی زنان روستایی متوسط است (میانگین=427/61 و انحراف معیار= 003/8) و سطح دانش (میانگین=292/10 و انحراف معیار= 293/3) و نگرانی زیست محیطی (میانگین=926/11 و انحراف معیار= 328/2) پایین تر از ابعاد دیگر بود. تجزیه و تحلیل MANOVA نیز نشان داد که در سطح سواد زیست محیطی زنان روستایی در شهرستان های مختلف با درجه های متفاوت توسعه یافتگی کشاورزی تفاوت معنی داری وجود دارد. زنان روستایی در مناطق توسعه یافته دانش و مهارت های زیست محیطی بالاتری دارند، اما رفتار زیست محیطی آنها به زنان روستایی مناطق توسعه نیافته و در حال توسعه نزدیک است. نتایج بخش کیفی نیز نشان داد که روش های ترویج سواد زیست محیطی زنان روستایی در مناطق مختلف تفاوت چندانی با هم ندارند، اما زنان روستاهای توسعه یافته تمایل بیشتری به روش های مشارکتی دارند. نتایج این مطالعه می تواند به بهبود برنامه های زیست محیطی به منظور ترویج سواد زیست محیطی در سراسر جامعه کمک کند.