از نقش تا عرش؛ واکاوی ارتباط تزیینات کاشی کاری کاخ گلستان با جقه ی تاج شاهی قاجار فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه

دوره قاجار یکی از مقاطع مهم سیاسی- اجتماعی و فرهنگی۔ هنری ایران است. تاثیرات صریح فرهنگ غرب در این دوره اجتنابناپذیر است.کاخها به عنوان شاخصترین بقایای معماری در دوره قاجار با جدیت تداوم پیدا کردند. در این راستا، افرادی همچون فتحعلی شاه و ناصرالدینشاه اقدام به انجام تعمیرات و ساخت کاخهای جدید کردند. با توجه به اهمیت تاج در ایران و اینکه نشان آسمان و نمادی از تاییدات آسمانی محسوب میگردید، به همین جهت ، تزیین تاج مورد توجه قرار میگرفت.جقه، زینتبخش تاج و کلاه پادشاهان قاجار بوده است؛ نوعی تزیین که بر جلوی کلاه یا تاج پادشاهان تعبیه میشده است. هدف اصلی این پژوهش یافتن ارتباط بین نقوش جقه پادشاهان قاجار فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه و نقوش استفاده شده در کاشی های کاخ گلستان میباشد. پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به چگونگی ارتباط میان نقوش به کاررفته در جقه ی پادشاهان قاجار و نقوش کاشی کاری موجود در کاخ گلستان میباشد. در این راستا با مطالعه ی تطبیقی و با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی به کشف ارتباط بین تزیینات جقه ها و کاشی کاری های کاخ گلستان میپردازد. در بررسی تصاویر جقه ها و مقایسه ی آن با کاشیکاری کاخ گلستان این نتیجه برای نگارنده استنباط میشود که نقوش به کاررفته در جقه ها بیارتباط با نقوش کاشیکاری در این دوره نیست. در واقع، این نقوش زیبایی خویش را وامدار ویژگی هایی همچون: استفاده از نقوش گیاهی- حیوانی و... بوده که نمود این نقوش هم در کاشی ها و هم در جقه ها مشاهده میشود. در این راستا، تجلی نقوش هندسی در رتبه اول و نقوش گیاهی ختایی در مرتبه دوم و نقوش حیوانی در مرتبه سوم از اهمیت قرار دارد.