پالئونتولوژی دست توانای جغرافیا (قرآن و علوم)

پالیونتولوژی یا به اصطلاح دیرین شناسی، یکی از علوم مثبت طبیعی است، که هم ژیولوژی و هم ژیومورفولوژی یکی از شاخه گسترده و علمی جغرافیا در کشف حقایق زمین شناسی و جغرافیای گذشته سخت بکار آید. بی جهت نیست که براساس تعریف فوق، علمای جغرافیا اعتقاد دارند که، در زمین شناسی حال کلید گذشته، و در جغرافیا گذشته کلید حال بوده و خواهد بود. به همین جهت اگر، به بعضی آیات مبین قرآنی به طور کارشناسانه توجه گردد، ملاحظه می شود که قرآن خود انسان را به تحصیل علم جغرافیا تشویق کرده است. این امر نه تنها از گرایش تعداد زیادی از دانشمندان اسلامی به جغرافیا (که در متن به تعدادی از کارهای آنها اشاره خواهد شد) روشن می شود، بلکه از تفسیر و توجیه بعضی آیات کریمه نیز مستفاد می گردد که در زیر به دو مورد آن اشاره می شود:1- افلم یسیروا فی الارض، فتکون لهم قلوب یعقلون بها، او آذان یسمعون بها... (الحج 45)
«آیا آنها (انسان ها) در روی زمین سیر و سیاحت نمی کنند؟ زیرا برای آنها دل های یابنده و  گوش های شنونده است...»
2- فسیروا فی الارض، ثم النظروا کیف کان عاقبت المکذبین (غافر 81)
«پس سیر کنید در روی زمین، آنگاه بنگرید سرانجام و عاقبت تکذیب کنندگان چگونه است؟»
در دو آیه فوق سیر و سیاحت در روی زمین به هر منظوری که باشد، جز مفهوم واضح جغرافیایی چیز دیگری      نمی باشد. زیرا با این وسیله هم مناطق مختلف زمین شناخته شده و هم با اقتصاد، کشاورزی، هنر و صفت مردم نقاط مختلف زمین آشنایی پیدا می شود.