پژوهشی در سه سنگ محراب مسجدجامع عتیق شیراز

سنگ محراب ها در حقیقت محراب نماهای کوچکی هستند که در صنعت سنگ تراشی اواخر قرن پنجم و ششم، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده اند. نقوش و خطوط محراب های بزرگ این دوره ها در ابعادی کوچک تر و ظریف تر در این سنگ محراب ها جلوه گر شده و به همین خاطر از اهمیت به سزایی برخوردارند. در دوره سلجوقی این سنگ محراب ها آن چنان اهمیت یافتند که بسیاری از سنگ تراشان سنگ قبور این دوره، به نقوش محرابی آنها تمایل یافته و سنگ قبرهای بسیار زیبایی ساخته و پرداختند که تعدادی از آنها امروزه زینت بخش پاره ای از موزه ها هستند. سنگ محراب های مسجدجامع عتیق، از نظر فرم، ابعاد و تز یینات با هم تفاوت دارند. سنگ محراب خدای خانه در زمره سنگ محراب های مسجد فرط و متعلق به اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است و سنگ محراب منتقل شده به مسجد وکیل از لحاظ خطوط کوفی و نوع تزیین به قرن ششم تعلق دارد. تزیینات و خطوط سنگ محراب انتقالی به موزه سنگ هفت تنان، انتساب آن را به قرن هشتم مسجل می سازد. از محل استقرار این سنگ محراب ها در گذشته اطلاعی در دست نیست ولی با توجه به نوسازی سه محراب مسجد در شبستان های جنوب غربی، جنوب شرقی و شبستان شمال شرقی در سده اخیر، محتمل است به این سه شبستان تعلق داشته باشند.