«قاعدۀ موجه و مدلل بودن رأی داور» (مفهوم، مبنا و ضمانت اجرا)

داوری به‌عنوان یکی از جایگزین‌های حل‌وفصل اختلاف با رسالت کاستن از حجم دعاوی قابل ‌طرح در دادگاه، کاستن از هزینه‌های حل‌وفصل اختلاف، صرفه‌جویی در زمان و... است. تحقق رسالت‌های یادشده منوط به کیفیت مطلوب رسیدگی و صدور رای در فرایند داوری است. داوری مطلوب اساسا در رای داوری متبلور می‌شود و از لوازم رای کارامد «موجه و مدلل بودن» آن است؛ شرطی که قانونگذار ایران بدان توجه کرده است (ماده 482 ق.آ.د.م.)، اما در خصوص این الزام قانونی ابهاماتی مطرح می‌شود که در این پژوهش درصدد پاسخگویی بدان‌ها هستیم. از آنجا ‌که قانونگذار در رای قاضی «مستند و مستدل» بودن را شرط دانسته است، این مفهوم با «موجه و مدلل» بودن به‌عنوان الزامی برای رای داوری، چه نسبتی دارد؟ آیا مبانی موجه و مدلل بودن رای قاضی در رای داوری وجود دارد؟ ضمانت اجرای موجه و مدلل نبودن رای داوری چیست؟ در نهایت رویکرد قواعد داوری تجاری بین‌المللی در این زمینه چیست؟ به‌نظر می‌رسد که نقض قاعده مدلل و موجه بودن رای داوری بدون ضمانت اجرا نیست و این ضمانت اجرا هم بر پایه مفهوم «رای» و اجزای تشکیل‌دهنده آن استوار است.