بازه زمانی مجاز برای بهبود آسیبهای جنایی در فقه و قانون مجازات اسلامی: از مدت-گرایی تا مرجعیت سازمان پزشکی قانونی

در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی بهبود برخی آسیب ها موجب کاهش بخشی از دیه آنها دانسته شده است. با این وجود، به روشنی مشخص نشده که تحقق بهبود تا چه زمانی می تواند چنین تاثیری بر میزان دیه داشته باشد. عدم تعیین زمان خاص برای این امر، سپری شدن یک سال از جنایت و گذشت زمان متعارف سه انگاره قابل طرح در این زمینه به شمار می رود. اما به نظر می رسد هر سه انگاره فوق دچار اشکالاتی است که ارایه دیدگاهی استوار و مبتنی بر مبانی فقه امامیه و سیستم قضایی کشور را ضرورت می بخشد. در این مطالعه، متون اصلی فقه امامیه، با رویکردی توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت.

در مساله تعیین بازه زمانی مجاز برای تحقق بهبود به جای تاکید و تمرکز بر لزوم تعیین مدت مشخص برای تحقق بهبود، بایستی با محوریت بخشی به نظریه کارشناسی در خصوص تحقق یا عدم تحقق بهبود و نیز مدت زمان تحقق آن تصمیم گیری شود. این دیدگاه علاوه بر این که در نظام قضایی کنونی ایران قابل اجراتر و کاراتر است، متکی بر برخی گزاره های فقهی استوارتر است. بر این اساس، در این مطالعه با تفکیک سه حالت "عدم تشخیص بهبود"، "تشخیص عدم بهبود" و "تشخیص بهبود"، حکم مخصوص هر یک از این حالات با محوریت بخشی به سازمان پزشکی قانونی به طور مستقل و تفصیلی بیان می شود.