ارزیابی مکانی-زمانی داده های تبخیر-تعرق واقعی پایگاه های جهانی در حوزه آبخیز سد کرخه

تبخیر-تعرق به عنوان یکی از مولفه های بیلان آب، نقش مهمی در توزیع مکانی و زمانی آب در دسترس دارد. به دلیل محدودیت های اندازه گیری زمینی تبخیر-تعرق واقعی در مقیاس حوضه، روش های مختلفی مبتنی بر اطلاعات سنجش از دور و مدل های هیدرولوژیکی برای برآورد این مولفه بیلان آب توسعه یافته است. هدف از این پژوهش، ارزیابی میزان دقت داده های تبخیر-تعرق واقعی مدل های پایگاه جهانی MOD16،MYD16  وSSEBOP  برای مقیاس های زمانی ماهانه و فصلی در اراضی با کاربری مختلف در شرایط سال های تر، خشک و نرمال در سطح حوضه بزرگ سد کرخه است. برای این منظور، ابتدا مدل هیدرلوژیکی SWAT بر مبنای اطلاعات جریان پایه و آبدهی ایستگاه های هیدرومتری و تغییرات حجم آبخوان های واقع در سطح حوضه کرخه واسنجی و اعتبارسنجی شد. پس از اطمینان از دقت عملکرد مدل، در برآورد مولفه های بیلان آب در سطح حوضه مورد مطالعه، از مقادیر تبخیر-تعرق واقعی شبیه سازی شده این مدل برای ارزیابی زمانی-مکانی دقت داده های تبخیر-تعرق واقعی مدل های پایگاه های جهانی بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که هر سه مدل، مقادیر تبخیر-تعرق واقعی برآورد شده را با اختلاف معنی داری نسبت به نتایج مدل SWAT کمتر برآورد می کنند. به طوری که مقادیر RMSE و MBE به ترتیب از 15 تا 74/21 و 93/15- تا 19/8- میلی متر در مقیاس ماهانه و از 17/40 تا 32/59 و 74/47- تا 36/19- میلی متر در مقیاس فصلی در سطح حوضه متغیر بود. هم خوانی بین نتایج داده های تبخیر-تعرق واقعی مدل های پایگاه های جهانی با مقادیر شبیه سازی شده مدل SWAT در سال کم بارش در مقایسه با سال های پر بارش و نرمال کمتر است. اگر چه نتایج مدل SSEBOP دارای خطای کمتری در مقایسه با مقادیر خروجی مدل SWAT بود، اما روند تغییرات زمانی تبخیر-تعرق واقعی مدل های MOD16 و MYD16، هم خوانی بیشتری با سری زمانی داده های مدلSWAT داشت. همچنین نتایج نشان داد، در زیرحوضه های با کاربری غالب کشاورزی، مدل SSEBOP و در زیرحوضه های با کاربری جنگل و مرتع، مدل های MYD16 و MOD16 از خطای کمتری، برخوردار هستند.