وصایای وفا؛ فرزندنامه ای ناشناخته متعلق به دوره قاجار

فرزندنامه ، نوشته ای است که والدین با هدف آموزش دانش و مهارت خاص، یا ارایه اندرزهای اخلاقی، اجتماعی، دینی، برای فرزندان خود نوشته اند. این زیرگونه مهم ادبی، حاصل تلاقی دو امر است: نگرانی های والدین و بی تجربگی و خامی فرزندان تا سنین جوانی. سه اصل پیشینه بسیار کهن، بسامد بالا و تکرارپذیری این نوع متون، نشان از جایگاه مهم آن در ادبیات تعلیمی است. نوشتار حاضر، ضمن معرفی رساله ای از حسین علی خان نوری متخلص به وفا (درگذشت 1322ق)، به بیان درون مایه ها و اعتقادات و مبانی تربیتی و اندرزی وی پرداخته است. این نسخه منحصربه فرد، به شماره 1321، تنها در کتابخانه مرکز احیاء قم نگهداری می شود. وفا این وصایا را برای فرزند سیزده ساله اش محمد نوشته است تا راهنمای زندگی فرزندش باشد. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که وصایای وفا مناسب با اقتضای حال فرزندش است و نویسنده با آگاهی از مقوله مخاطب شناسی و بهره از شگردهایی چون انتقال تجربه، تشبیه، توصیف و لحن های مناسب با مقام سخن، کوشیده است تا در فرزندش تاثیر گذارد.