ارزیابی برخی از خصوصیات زراعی در ژنوتیپ های نخود (.Cicer arietinum L) در کشت پائیزه دیم استان کردستان

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و توسعه کشت پاییزه نخود در کشور، چهارده ژنوتیپ نخود شامل 13 لاین منتخب از سری ژرم پلاسم مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ایکاردا)، به همراه ژنوتیپ ILC 482 به عنوان رقم شاهد، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و طی دو سال زراعی (93-1391)، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سارال استان کردستان بررسی شدند. لاین های نخود از لحاظ تعداد روز از کاشت تا گلدهی و رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد شاخه های اولیه و ثانویه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن 100 دانه و عملکرد دانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد بررسی برای تعداد روز از کاشت تا گلدهی و رسیدگی، تعداد شاخه های ثانویه، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، وزن 100 دانه، شاخص برداشت، تعداد بوته در کرت و عملکرد دانه، اختلاف آماری معنی داری وجود داشت و لاین های جدید از نظر اغلب صفات، برتری چشمگیری بر شاهد (ILC 482) داشتند. بر اساس تجزیه ضرایب مسیر، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و تعداد شاخه های ثانویه، بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشتند و بنابراین برای انتخاب ارقام پرمحصول نخود در کشت پاییزه غرب کشور باید به این صفات توجه بیشتری نمود. علاوه بر این، لاینFLIP 09-130C، با دارا بودن عملکرد دانه بالاتر و معنی دار نسبت به شاهد (ILC 482)، برای کشت پاییزه نخود در شرایط دیم استان کردستان مناسب تشخیص داده شد. این لاین از وزن 100 دانه مطلوب و ارتفاع بوته مناسب برای برداشت مکانیزه برخوردار بود.