تحلیل وضعیت مهر در حالت های مختلف

در اسلام، روابط مالی زوجین مبتنی بر اصل استقلال دارایی است. براساس ماده 1118 قانون مدنی «زن مستقلا می تواند در دارایی خود هرتصرفی را که می خواهد بکند» و زوج در این دارایی زوجه، حق ریاست، مدیریت و نظارت ندارد. یکی از آثار مهم مالی عقد نکاح، در نظام حقوقی ایران که جزء حقوق مالی زوجه و مهم ترین حق شرعی و قانونی وی محسوب و با وقوع عقد نکاح، ایجاد می شود «مهر» است. مطالبه مهر توسط زوجه بعضا یا در زمان زوجیت است و یا در زمان انحلال عقد نکاح ، که اشتغال ذمه زوج و استحقاق زوجه نسبت به آن در زمان های فوق، آثار مختلفی دارد. با توجه به اینکه که قانون مدنی به تبعیت از فقه امامیه بعضی از آن آثار را بیان نموده است لکن نسبت به بعضی دیگراز آن آثار، ساکت است. و با عنایت به اینکه بر اساس ماده 3 قانون آیین دادرسی مدنی« قضات دادگاه ها موظفند موافق قوانین به دعاوی رسیدگی کرده، حکم مقتضی صادر و یا فصل خصومت نمایند. در صورتی که قوانین موضوعه کامل یا صریح نبوده یا متعارض باشند یا اصلا قانونی در قضیه مطروحه وجود نداشته باشد، با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوی معتبر و اصول حقوقی که مغایر با موازین شرعی نباشد، حکم قضیه را صادر نمایند و نمی توانند به بهانه سکوت یا نقص یا اجمال یا تعارض قوانین از رسیدگی به دعوی و صدور حکم امتناع ورزند و الا مستنکف از احقاق حق شناخته شده و به مجازات آن محکوم خواهند شد.» لذا در این مقاله سعی شده است دیدگاه فقه و قانون مدنی را در خصوص صور مختلف مهر را بیان گردد.