عوامل تعیین کننده نیاز به نیروی کار پرستاری و پیش بینی تعداد پرستار مورد نیاز در بیمارستان های دولتی ایران (1404 -1397)

نسبت بهینه و مناسب پرستار برای داشتن یک نظام سلامت کارا ضروری است به طوری که کمبود پرستار علاوه بر کاهش کیفیت مراقبت های سلامت منجر به آثار سوء بر ویژگی های جسمی و روحی پرستاران می گردد. از طرفی مازاد عرضه پرستار نیز منجر به هزینه بالای ارایه خدمات درمانی و اتلاف منابع می شود. هدف این مطالعه تعیین عوامل موثر بر نیاز به نیروی کار پرستاری، پیش بینی تعداد پرستار مورد نیاز و همچنین مازاد یا کمبود پرستار در بیمارستان های دولتی ایران برای سال های 1404 -1397 بود.

مطالعه حاضر تحلیلی است که برای تعیین تعداد پرستار موردنیاز، ابتدا تابع تقاضای پرستار بر اساس مهم ترین عوامل تاثیرگذار با روش خودرگرسیون با وقفه توزیعی Autoregressive Distributed Lag (ARDL) و برای سال های 96 -1373 برآورد شد و سپس با استفاده از نتایج به دست آمده، تعداد پرستار مورد نیاز برای سال های 1404 -1397 پیش بینی شد. داده های موردنیاز مطالعه از نوع سری زمانی سالانه بودند که برای سال های 96 -1373 جمع آوری شدند. داده های تولید ناخالص داخلی سرانه، نسبت پرداخت از جیب برای مخارج سلامت به کل مخارج سلامت، نسبت افراد بالای 65 سال به افراد 65 -14 سال از پایگاه داده ای بانک جهانی و داده های تعداد پرستار و تخت بیمارستان از سالنامه های آماری سال های مختلف مرکز آمار ایران استخراج شدند. برآورد مدل ها و آزمون های موردنیاز در نرم افزار Eviews 10 صورت گرفت.

یافته ها:

 تعداد پرستاران بیمارستان های دولتی به ازای هزار نفر در سال 1373 برابر با 207/0 بود که در سال 1396 به 12/1 رسید که میانگین آن طی سال های 96 -1373 برابر با 26/0 ± 55/0 بود. لگاریتم طبیعی تولید ناخالص داخلی سرانه طی این دوره روند صعودی داشت و میانگین آن برابر با 13/0 ± 63/9 دلار به ازای هر نفر بود. همچنین میانگین نسبت افراد بالای 65 سال به افراد 65 -14 سال در این دوره برابر با 5/0 ± 33/7 و میانگین پرداخت از جیب برای مخارج سلامت به کل مخارج سلامت برابر با 36/6 ± 53/53 بود. نتایج نشان داد مقدار پیش بینی تقاضای پرستار بیشتر از مقدار پیش بینی عرضه پرستار طی سال های 1404 -1397 بود همچنین میانگین پیش بینی عرضه و تقاضای پرستار طی این دوره به ترتیب برابر با 1622/1 و 3254/1 پرستار به ازای 1000 نفر بود که به میزان 17/0 کمبود پرستار به ازای 1000 وجود داشت.

نتیجه گیری کلی:

 تولید ناخالص داخلی و نسبت افراد بالای 65 سال به افراد 65 -14 تاثیر مثبت و نسبت پرداخت از جیب برای مخارج سلامت به کل مخارج سلامت تاثیر منفی بر تقاضای پرستار داشتند. همچنین تا سال 1404 با کمبود پرستار مواجه خواهیم بود لذا سیاست ها و برنامه هایی برای کاهش این کمبود ضروری است که در این راستا افزایش تولید ناخالص داخلی و نرخ استخدامی، مشوق های قوی و قراردادهای استخدامی انعطاف پذیرجهت جلوگیری از بازنشستگی زودهنگام پرستاران پیشنهاد می شود.