چندمعنایی واژه های ولی و مولی در قرآن

واژه های «ولی» و «مولی» و مشتقات آن ها از بسامد بالایی در قرآن کریم برخوردارند. عالمان مسلمان برای هر یک معانی مختلفی برشمرده اند و هر یک از آیات را بر یکی از آن ها حمل کرده اند. با وجود این به نظر می رسد گاه در اثبات معانی متعدد برای این واژه ها افراط شده و می توان با توجه به مولفه های معنایی این ریشه، معانی کاربردی مشتقات آن را تقلیل داد. افزون بر آن که پربسامدترین معنای این واژه ها در قرآن کریم که ناظر به رابطه سرپرستی و حمایت از یک سو و اطاعت و پیروی از سوی دیگر است و نقش بسیار مهمی در گفتمان حاکم بر قرآن کریم دارد، جایگاه شایسته خود را در ادبیات وجوه نویسی و دیگر حوزه های قرآن پژوهی پیدا نکرده است. ضمن آن که واژه مولی دارای معانی فرهنگی متعددی در تاریخ و زبان عربی بوده که ایجاب می کند در تحلیل معنای آن در برخی آیات، به معانی فرهنگی آن در عصر نزول توجه شود. نگارنده در سامان دادن این مطالعه از مفاهیم علم معناشناسی بهره برده، و ضمن مراجعه به گزارش های لغت شناسان، کاربردهای متعدد و مهم واژه مولی در فرهنگ عربی مقارن با ظهور اسلام را از نظر دور نداشته است.