واکاوی تصویر ذهنی مردم از کتابخانه عمومی ایران (با اتکاء بر نظریه زمینه ای)

تطابق بین پیش فرض های موجود هنگام سیاست گذاری ها و برداشت های مخاطبان نهادهای ارایه دهنده خدمت می تواند اثربخشی سیاست ها و اقدامات را ارتقا بخشد. هدف از انجام این پژوهش، واکاوی تصویر کتابخانه های عمومی است.

تحقیق حاضر تحقیقی کیفی است. برای گردآوری داده ها از روش مصاحبه ساختاریافته استفاده شد. در مجموع، با 72 نفر مصاحبه صورت گرفت. نظریه زمینه ای اشتراوس و کوربین اساس کار این پژوهش بود و داده های حاصل از مصاحبه ها طی 3 مرحله کدگذاری شد. برای کدگذاری داده ها، نرم افزار مکس کیودا به کار گرفته شد. انتخاب مصاحبه شونده ها به گونه ای انجام شد که توازن جنسیتی، سنی و تحصیلی تا حد امکان رعایت شود. نمونه گیری تا زمان اشباع مفاهیم ادامه یافت. چهار معیار اعتبار یا مقبولیت، اطمینان-ثبات، قابلیت تایید، و قابلیت انتقال یا تناسب برای ارزیابی روایی و دقت و استحکام داده ها مورد توجه قرار گرفت.

یافته ها: 

حاصل کنکاش در مصاحبه ها، 163کد باز، 56 زیرطبقه، 23 طبقه و 9 طبقه محوری بود. از میان طبقات محوری، طبقات منبع نامتوازن دانش، محیط دل چسب، و مکان غیرقابل تحمل به عنوان طبقات مرکزی انتخاب شدند. بنا به توصیه گلیزر، از دو طبقه محیط دل چسب و مکان غیرقابل تحمل به طبقه مرکزی منبع نامتوازن دانش ارجاع داده شد و این طبقه به عنوان طبقه مرکزی اصلی معرفی شد. شواهد این پژوهش نشان داد که نگاه مردم نسبت به کتابخانه های گذشته منفی بوده است و بسیاری از مردم با توجه به همین نگاهی که نسبت به کتابخانه ها دارند، از مراجعه به کتابخانه های امروزی خودداری می کنند. از طرفی دیگر، افراد مصاحبه شونده برای مراجعه به کتابخانه ها شرط ها و پیشنهادهایی ارایه دادند که اگر به آن ها توجه شود، قطعا میزان مراجعه آن ها به کتابخانه افزایش خواهد یافت.

اصالت/ارزش:

 موضوع مورد مطالعه و اتخاد رویکرد کیفی برای تحقیق حاضر نشان دهنده ارزش و اصالت آن هست. تلاش برای فهم تفاوت بین نگاه ها در گذشته و حال و تمرکز بر واکاوی تصویر ذهنی افراد، این پژوهش را از سایر پژوهش ها متمایز کرده است.