راهکارهای کاهش اطاله دادرسی در امور مدنی

یکی از اهداف علم حقوق در کنار برقراری نظم و عدالت، شناسایی و فراهم آوردن زمینه تحقق عدالت و  حقوق مشروع آحاد جامعه است. دادخواهی از حقوق اولیه انسان است که در اسناد بین المللی و نیز قوانین اساسی به عنوان حقی انفکاک ناپذیر از انسان شناخته شده است. اما هر قدر هزینه های اجرای این حق از بعد زمانی و مالی نامعقول و نامتعارف باشد، عقل محاسبه گر را از اعمال آن منع می‌کند.
متاسفانه اطاله دادرسی در نظام حقوقی ما هزینه دادخواهی را آنچنان بالا برده است که یا عدالت گستری صورت نمی‌پذیرد یا به گونه ای است که کارکرد مناسب خود را به همراه ندارد. البته کاهش اطاله دادرسی تا جایی مطلوب است که موجب تضییع حق اصحاب دعوا نگردد و دقت و عدالت  فدای سرعت در رسیدگی نشود.
برخی راهکارهای کاهش اطاله دادرسی مستلزم هماهنگی و همکاری نهادهای مختلف بویژه دخالت قانونگذار است که اغلب راهکارهای بلند مدت و پرهزینه محسوب می‌شوند و مستلزم اصلاحات اساسی در ساختار وضع موجود هستند. اما برخی دیگر از راهکار ها را می‌توان در بستر وضع موجود و یا با اصلاحات جزیی اعمال کرد. بنابراین در این مقاله که برآمده از تحقیقی است که در فرهنگستان علوم انجام شده ارایه راهکارهای مد نظر را به همین مناسبت تحت عناوین راهکارهای سطح کلان و راهکارهای سطج خرد مورد بررسی قرار داده ایم.