عاشق کامل از دیدگاه ریچارد رول و احمد غزالی با تاکید بر کتاب‏های آتش عشق و سوانح ‏العشاق

ریچارد رول (1300-1349م)، عارف، عزلت‏گزین، نویسنده و مفسر انگلیسی کتاب مقدس واحمد غزالی (452-520ق)، عارف، نویسنده و واعظ ایرانی، در مهم‏ترین آثار خود، آتش عشق و سوانح‏العشاق، شرح مبسوطی از موضوع عشق به دست داده و از ماهیت عشق، متعلق عشق، ویژگی‏های عاشق و اسباب و نتایج عشق‏ورزی با مخاطبان خویش سخن گفته‏اند. نوشتار پیش رو  با رویکرد تحلیلی- تطبیقی، نشان می‏دهد که اگرچه اندیشه های غزالی و رول در بحث ماهیت عشق هم پوشانی بسیار دارد، در مباحثی چون ویژگی‎های عاشق، اسباب، موانع و نتایج عشق‎ورزی تفاوت معناداری می‏یابد؛ از دیدگاه رول، عشق و تبلور آن در وجود عاشق جز از رهگذر بستر دین و اخلاقیات مسیحی تحقق نمی‏یابد و تنها در ارتباط با خداوند، مسیح و تثلیث است که معنا و مفهوم پیدا می‏کند، حال آن که از نگاه غزالی، جنبه وجودشناختی و روان‎شناختی عشق در وجود عاشق پررنگ‏تر است و جز در رابطه با خداوند، در ارتباط با جمال و صنع الهی نیز از قابلیت تجربه برخوردار است. در مقاله حاضر دیدگاه های رول و احمد غزالی درباره ویژگی‏های عاشق کامل به تفصیل معرفی و با یکدیگر مقایسه شده است.