نشانگرهای مورفولوژیکی ابزاری برای بررسی تنوع ژنتیکی برخی ژنوتیپ های لایم (Citrus aurantifolia)

مطالعه تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم های هر گیاهی باعث بهبود برنامه ریزی های اصلاحی می شود. مرکبات نیز به دلیل آنکه یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی است از این قاعده مستثنا نیستند. بسیاری از لیموهای مناطق جنوبی بر اساس شکل ظاهری و حدس نام گذاری شده اند که می توان با کاربرد نشانگرهای ریختی و مقایسه آنها با ارقام و گونه های شناخته شده روابط ژنتیکی و شجره نامه آنها را مشخص نمود. بررسی حاضر جهت مطالعه تنوع و روابط ژنتیکی ژنوتیپ های لیمو توسط نشانگرهای مورفولوژیکی صورت گرفت. چهل و یک صفت کمی و کیفی در 23 ژنوتیپ مختلف لیمو از سه منطقه جغرافیایی و هفت رقم شناخته شده مرکبات به عنوان شاهد بر اساس توصیف نامه معرفی شده برای مرکبات بررسی شد. تجزیه خوشه ای توسط نرم افزار Ntsys و تجزیه به مولفه های اصلی توسط نرم افزار Past انجام شد. بر اساس ماتریس تشابه محاسبه شده دامنه تشابه مابین ژنوتیپ ها از 141/0 الی 683/0 با متوسط 388/0 بود که دلالت بر وجود تنوع بالا بین ژنوتیپ های موردبررسی دارد. بر اساس نمودار خوشه ای حاصل ژنوتیپ ها در سطح تشابه 32/0 در چهار گروه قرار گرفتند. در تجزیه کلاستر سلطان مرکبات (Citrus grandis) و بالنگ (C. medica) به همراه پرتقال (C. sinensis) به عنوان یکی از اجداد اولیه مرکبات از سایر نمونه ها گروه مجزایی تشکیل دادند. گروه چهارم که بزرگ ترین گروه تشکیل شده بود تمام رقم های لیمو شاهد را در بر داشت که نشان از ارتباط آنها با یکدیگر بود. بر اساس آزمون تجزیه به مولفه های اصلی مشخص گردید که ده مولفه اول 52/80 در صد از تغییرات را در برگرفتند. بر اساس آزمون تجزیه به مولفه های اصلی مشخص می گردد تا مولفه دهم 26 صفت از 41 صفت مورد بررسی نقش معنی داری در ایجاد تفاوت ها دارند. به طورکلی با توجه به مجموع نتایج مشخص شد ویژگی های مورفولوژیکی می توانند بین لیموها و دیگر نمونه های مرکبات تفاوت قایل شده و آنها را تشخیص دهند.