شناسایی و بررسی خصوصیات مولکولی جدایه های ویروس کوتولگی زرد پیاز (Onion yellow dwarf virus) در برخی از مناطق کشت سیر در ایران

ویروس کوتولگی زرد پیاز (Onion yellow dwarf virus, OYDV)، یک پوتی ویروس مهم و خسارت زا در سیر بوده که باعث ظهور رگه های کلروتیک خفیف تا زرد روشن در برگ های آلوده می شود. به دنبال گسترش علایم، کاهش رشد و اندازه قپه های سیر نیز رخ می دهد، اما به طور کلی اصلی ترین علامت آلودگی OYDV هم در سیر و هم در پیاز وقوع کوتولگی در میزبان آلوده است. به منظور شناسایی و تعیین برخی از خصوصیات مولکولی و بیولوژیکی OYDV در کشور، در سال های 1397-1396 تعداد 68 نمونه برگی مشکوک به آلودگی از مزارع سیر در استان های خراسان رضوی، مازندران، لرستان، کرمان و خوزستان جمع آوری شد. در واکنش زنجیره ای پلیمراز با انجام نسخه برداری معکوس (Reverse Transcription-PCR, RT-PCR) با استفاده از یک جفت آغازگر دژنره مربوط به ژن CI، قطعه 700 جفت بازی در 54 نمونه تکثیر شد. جهت انجام آنالیز ژنومی و تعیین روابط فیلوژنتیکی در جدایه های ایرانی، تعداد 7 نمونه برگی دارای علایم مشخص بیماری به عنوان نماینده از هریک از مناطق نمونه برداری انتخاب شدند. این جدایه ها پس از همسانه سازی در ناقل pTG19-T، به شرکت ماکروژن کره جنوبی جهت توالی یابی ارسال شدند. مقایسه نتایج توالی یابی جدایه های ایرانی با سایر جدایه های موجود در بانک ژن، نشان دهنده درصد تشابه نوکلیوتیدی جدایه های ایرانی OYDV با یکدیگر و با سایر جدایه های موجود در بانک ژن به ترتیب (44/94 - 89/79) و (86/99-04/75) بود. همچنین دندروگرام حاصل از مطالعه تبارزایی بر اساس ژن CI، جدایه های ایرانی را در دو گروه مجزا از هم نشان داد. بررسی وقوع نوترکیبی در میان جدایه های ایرانی نشان دهنده عدم وجود هر گونه نوترکیبی در این ناحیه از ژن CI بود. لازم به ذکر است این پژوهش اولین گزارش از وجود OYDV در برخی از مناطق عمده کشت سیر در ایران، بر اساس ژن CI ویروسی می باشد.