کاربرد گرافیک تعاملی در شهرها با نگاه به نظریه های «جان فیسک» (با رویکرد فرهنگ توسعه ی محیط زیست)

در دنیای معاصر، زندگی در شهرهای بزرگ، به خصوص کلان شهرها، به گونه ای است که بیش تر افراد اوقات خود را در محیط بیرون از خانه سپری می کنند. بنابراین، از محیط بیرون تاثیر بسیاری می پذیرند. از همین رو، چنین فضاهایی بهترین فرصت را در اختیار طراحان گرافیک قرار می دهد. این فرصت، گاهی، به اندازه مکثی کوتاه است؛ اما گاه، ممکن است بیننده را عمیقا متاثر سازد و یا منجر به تعامل مخاطب با اثر شود و ایجاد معنایی جدید کند. این پدیده را در کشورهای پیشرفته، به عنوان گرافیک یا تبلیغات محیطی تعاملی شاهد هستیم. جان فیسک، نظریه پرداز و منتقد رسانه ای بریتانیایی است و بررسی چگونگی ساخت معنای فرهنگی در جوامع دغدغه اصلی اوست. از نکات مهم و مورد بحث در این پژوهش، مخالفت فیسک با این نظریه است که، مخاطب وسایل ارتباط جمعی، بدون فکر، تولیدات رسانه ای را مصرف می کند. و بر این باور است که، مخاطبان با پیش زمینه های فرهنگی و هویت متفاوت، متون را به صورت متفاوتی دریافت می کنند. و هم چنین، در نظریاتش به نقش فوق العاده «خواننده» در فرآیند رمزگشایی متون رسانه ای تاکید می کند. به اعتقاد فیسک، ماهیت چندمعنایی متون به مخاطبان این امکان می دهد، تا سازنده طیف وسیع و متنوعی از رمزگشایی ها باشند و به همین دلیل، مانع از تسلط بی چون و چرای رسانه ها به آنان شوند. پژوهش پیش رو، می کوشد درپی پاسخ به این پرسش باشد که، انتقال پیام از راه گرافیک تعاملی با تکیه بر نظریه های جان فیسک، در جهت فرهنگ سازی و تولید معنا از جانب مخاطب، چگونه است و این مهم در مسیر توسعه حفظ و نجات محیط زیست چگونه صورت می پذیرد؟ و بر این می کوشد، فرضیه ای را پیش ببرد که گرافیک تعاملی در تولید پیام های چند معنایی، کدگذاری ها و رمزگشایی توسط مخاطب درگیر با این هنر قادرند حامل معناهای چندگانه باشند و در درگیر کردن مخاطب جهت آموزش هدفمند فرهنگی زیست محیطی، میسر به نظر می رسد. در این پژوهش، درقدم نخست، به شیوه توصیفی-تحلیلی، مفاهیم اساسی نظریه های جان فیسک و رویکرد انتقالی و آیینی در راهبرد چگونگی انتقال پیام مورد بررسی قرار می گیرد؛ و با تکیه بر نشانه شناسی او، به منظور توصیف رابطه مخاطب با پیام و انتقال مفاهیم پیام های فرهنگی با رویداد گرافیک تعاملی تحلیل صورت می گیرد. به نظر می رسد به واسطه گرافیک محیطی تعاملی و مجاورت پیام اثربخش و مخاطب فعال و درگیر می توان درآموزش های محیط زیستی اثر گذاشت و در این قالب، در رسیدن به هم دلی، برانگیختن حساسیت های زیست محیطی مخاطب، مثل بحران گرم شدن زمین و بالاآمدن سطح آب ها، خشک سالی و... موثر بود.