تحلیل نقوش خامک دوزی هرات از دیدگاه هندسه ی فرکتال

نقش و نقوش هندسی ترکیبی از ذهن معنوی و عرفانی انسانی است که هستی را زیبا می‌بیند و بینشش یک تمدن تاریخی را نقاشی می‌کند. نقوش هندسی بیان از داشته‌های ریتمیک و متعادل بشر است، زمانی که بشر می‌خواهد فراتر از حال تصور کند و جهان مملو از عشق را همسان بیافریند؛ تنها نقش‌ها که بن‌مایه‌های آثار هنری‌اند می‌توانند برای اثر هنری ابهت و والایی بخشد. در این مقاله تلاش شده تا در راستای خامک دوزی های هراتی با رویکرد هندسه فرکتال، مباحثی کنار هم چیده شده و تحلیل گردد تا باشد تاثیرگذاری و تاثیرپذیری مشخص شود.  خامک دوزی نوعیتی از نقوش هندسی است که مزین کننده ی لباس‌های مردانه و زنانه ی مردمان افغانستان به‌ویژه هرات است و هندسه ی فرکتال یا برخال؛ اشکال هندسی نا اقلیدسی نامتعارف که مهم‌ترین ویژگی آن‌ها خود متشابهی آن‌هاست. پرسش عمده که در این مقاله ذکر گردیده است عبارت از: چه رابطه‌ای میان نقوش خامک-دوزی های هرات و نقوش هندسه ی فرکتال وجود دارد؟ روش پژوهش در این مقاله تحلیلی و تطبیقی است و با استناد بر رویکرد هندسه فرکتالی برای جمع نمودن داده ها تلاش صورت گرفته است. جمع‌آوری مطالب در این نوشتار میدانی(مصاحبوی) و کتابخانه ای بوده است. بعد از به دست آوردن نتایج به‌دست‌آمده روشن شد؛ نقوش خامک دوزی هرات دارای شباهت ها و افتراقاتی با نقوش هندسه ی فرکتال می باشند لکن شباهت های آن به‌مراتب بیشتر از تفاوت های آن است، در کل می‌توان بیان نمود که این نقوش با داشتن ویژگی های همچون: تشکیل از راه تکرار، خود متشابهی، خاصیت بزرگ نمایی تا بی نهایت؛ جزء از اشکال هندسه -ی فرکتال محسوب می شود.