تحلیل ارتباط بین پراکنش فضایی ‏معلولان با متغیرهای محیطی مطالعه موردی: کلان شهر اهواز

مسئله معلولیت در ایران و حضور معلولان در شهرها یکی از چالش‌های اصلی پیش روی مدیران و ‏برنامه‌ریزان شهری است. درک نیازها و محدودیت‌های پیش روی معلولان نیازمند انجام تحلیل‌های فضایی مناسب ‏است.‏

هدف این پژوهش تحلیل وضعیت پراکنش و تراکم فضایی و همچنین شناخت الگوی توزیع فضایی پراکندگی ‏معلولان و افراد کم‌توان و ارتباط آن‌ها با سایر متغیرهای جغرافیایی و برنامه‌ریزی آینده‌نگر برای معلولان است.‏

برای این منظور از فنون آمار فضاییGIS‏ استفاده‌شده است. داده‌های موردنیاز این پژوهش شامل ‏اطلاعات مربوط به 16208 نفر معلول شهر اهواز است که تا سال 1396 توسط سازمان بهزیستی استان خوزستان ‏ثبت‌شده‌اند. برای انجام تحلیل‌ها از روش‌هایی‎ ‎مثل نقشه نقطه‌ای، فاصله استاندارد، موران جهانی یا خوشه‌های بالا و ‏پایین، روش لکه‌های داغ، شاخص میانگین نزدیک‌ترین همسایه، میانگین و بیضی انحراف استاندارد، مدل رگرسیون ‏وزن‌دار جغرافیایی و شاخص خودهمبستگی فضایی استفاده‌شده است.‏

‏‎ ‎یافته‌ها نشان دادند که تراکم فضایی معلولان در محله‌های شماره 27، 16و 93 بالاتر از سایر محله‌ها بود. مرکز ‏میانگین افراد معلول و ناتوان منطبق بر مرکز شهر است. پراکنش فضایی افراد ناتوان در سطح شهر اهواز توزیع ‏خوشه‌ای دارد و دارای خودهمبستگی فضایی است. همچنین بین تراکم جمعیتی و توسعه‌یافتگی محلات و حمل‌ونقل ‏عمومی با پراکنش معلولان رابطه معناداری وجود دارد. جمع‌بندی‎ ‎پژوهش‎ ‎و رجوع‎ ‎به‎ ‎آمارهای‎ ‎موجود‎ ‎در این‎ ‎زمینه‎ ‎نشان‎ ‎می‌دهد‎ ‎که‎ ‎معلولیت مورد غفلت‎ ‎قرار‌گرفته‎ ‎و دلیل‎ ‎آن‌‏‎ ‎هم‎ ‎فقدان‎ ‎یک‎ ‎رویکرد‎ ‎اجتماعی‎ ‎کل‌نگراست.‏

در این مقاله، مسئله معلولیت با رویکرد فضایی تحلیل‌شده است. همچنین ارتباط مکانی معلولیت و متغیرهای ‏محیطی اندازه‌گیری شده است. ‏